trochę, gdybym się przekonał nawet, że wszystkie czyny ich dokonywane są zupełnie na ślepo. Ciekawą jest rzeczą rozpatrywanie mózgu, który w sobie samym odnajduje nadzwyczajne środki do skutecznej walki z chłodem, głodem, śmiercią, czasem, przestrzenią, samotnością — słowem ze wszystkimi wrogami żywej materyi; niemniej jednak ciekawem i niezwykłem zjawiskiem jest istota, której udaje się podtrzymać swój nader skomplikowany i głęboko obmyślany byt, nie przekraczając granic instynktu, nie dokonywając żadnych czynów nadzwyczajnych. Rzeczy zwykłe i cudowne do jednego sprowadzają się mianownika, o ile wyznaczamy im właściwe miejsce na łonie natury. Nie zjawiska te — może noszące niesłusznie przywłaszczone nazwy — ale wszystko nieznane i niewyjaśnione we wszechświecie, powinno przykuwać do siebie nasz wzrok, pobudzać naszą działalność oraz nadawać nowy i bardziej uzasadniony kierunek naszym myślom, uczuciom i naszym słowom. Mądrość nakazuje nam skupianie całej uwagi na wyłącznem badaniu tych spraw.
Zresztą nie mamy wcale prawa do wydawania — w imię naszego rozumu — sądu
