je dążenie temu, co nazywamy u zwierząt instynktem. Dokonywamy pewnych czynności i sądzimy, że znamy ich skutki; podlegamy działaniu pewnych faktów, których przyczyny, jak sobie wmawiamy, dokładniej nam są znane od przyczyn zjawisk, dotyczących życia zwierząt; niezależnie jednak od tego, że przypuszczenia podobne nie opierają się bynajmniej na niewzruszonych podstawach, zjawiska, omawiane są drobne i rzadkie w porównaniu z olbrzymim szeregiem innych a wszystkie one, zarówno najlepiej znane jak i najbardziej tajemnicze, najdrobniejsze i najpotężniejsze, najbliższe i najdalsze, dokonywane są w najgłębszym mroku, w którym prawdopodobnie tak samo błądzimy poomacku, jak — wedle naszego przypuszczenia, — czynią to pszczoły.
„Przyznać należy“ — powiada w jednem miejscu Buffon, który zabawne ma jakieś uprzedzenie do pszczół — że każda z tych much, wzięta pojedynczo, posiada mniej sprytu — aniżeli pies, małpy i większość zwierząt; że są one mniej posłuszne, mniej przywiązane, mniej uczuciowe, że — słowem — posiadają mniej zalet podobnych do zalet ludzkich; to też nie ule-
