Strona:PL Marek Aureliusz - Rozmyślania.djvu/138

Ta strona została uwierzytelniona.

37.[1] Czy siedzi jeszcze teraz nad grobem Werusa Pantea lub Pergamus? A nad grobem Hadriana Chabrias lub Diotymus? Śmieszne zapytanie. No! A gdyby siedzieli, czy tamci by to czuli? A gdyby czuli, czy sprawiałoby im to przyjemność? A gdyby im to sprawiało przyjemność, czy ci mają być nieśmiertelni? Czyż nie było ich przeznaczeniem najpierw stać się staruszkami i starcami, a potem umrzeć? Po ich więc śmierci — cóżby się stać miało z tamtymi? Wszystko to jest smród i zgnilizna w worku ciała.
38. Jeżeli umiesz ostro patrzeć, to patrz (mówią) i sądź z największą mądrością.
39. W ustroju istoty rozumnej nie widzę cnoty sprzecznej z sprawiedliwością. A sprzeczną z rozkoszą — widzę: powściągliwość.
40. Gdy stłumisz sąd swój o tym, co ci — według twego mniemania — sprawia przykrość, sam uczujesz wnet zupełne bezpieczeństwo. „Co za sam?” „Rozsądek”. „Ależ nie jestem rozsądkiem”. „Niech będzie i tak. To rozsądek twój niech sam sobie nie sprawia przykrości. A jeżeli co innego w tobie czuje się dotknięte, niechże ono o sobie sąd wyda”.

41. Co hamuje odczuwanie zmysłowe, jest złe dla natury zwierzęcej. Co hamuje popęd, jest również złe dla natury zwierzęcej. Są zaś zaiste i inne przeszkody, hamujące rozwój organizmu roślinnego. Te są dla niego złe. Tak samo więc i to, co hamuje rozsądek, jest złe dla natury obdarzonej rozumem. Wszystkie te uwagi tedy do siebie samego zastosuj. Gdy przykrość lub przyjemność cię dotyka, zmiarkuje to czucie zmysłowo. Natrafiłeś na przeszkodę w dążeniu? Jeżeli bez rozwagi dążysz, to to już jest złe dla ciebie, jako dla istoty obdarzonej rozumem.

  1. 37. Pergamus — wyzwoleniec cesarza Werusa, Pantea — jego wyzwolona niewolnica. Chabrias, Diotymus — prawdopodobnie wyzwoleńcy Hadriana.