Strona:PL Marivaux - Komedye.djvu/022

częsty w dawniejszym teatrze typ »opiekuna«, który posiada wprawdzie wszystkie cechy doskonale zdradzanego męża, ale którego powaga nie stanowi bezwzględnej przeszkody dla matrymonialnego zakończenia sztuki. Z tych samych przyczyn Marivaux znowuż zaludnia swój teatr młodemi wdowami, albo też pannami, cieszącemi się swobodą, będącą, w XVIII w. we Francyi, czemś zupełnie nieznanem. »Ojcowie« jego roztaczają niebywałe skarby dobroci i pobłażliwości. Ten powiew dobroci, rozlewający się po całem jego dziele, stanowi już osobisty rys cechujący Marivaux. Teatr Moliera posiada, w istocie swojej, sporą dozę okrucieństwa, i dlatego, mimo całej wesołości, zostawia w duszy raczej osad smutku niż innego uczucia. U Marivaux nic podobnego; dobroć promieniuje ze wszystkich postaci, przenika stosunek rodziców do dzieci, państwa do służby: »cóż, na świecie trzeba być trochę zanadto dobrym, aby nim być dosyć«, powiada zacny pan Orgon w Igraszkach trafu i miłości. Inne, mniej szlachetne uczucia, o ile przychodzą do głosu, to dzieje się to tak jakoś »na niby«, tak bez żadnego żądła, że zaledwie nasuwa się nam na myśl, jak n. p. w »Zapisie«, że cały bieg akcyi toczy się około motywów dosyć sobie szpetnych.
 Marivaux jest przedewszystkie anatomem serca kobiety. Cały jego teatr wspiera się na niej;