Strona:PL Marivaux - Komedye.djvu/024

w istocie jakiemż jest cofnięciem w kierunku fałszu i konwencyi!
 Świat, w którym rozgrywa się akcya sztuk Marivaux, to istny świat bajki. Jest cały odłam twórczości dramatycznej Marivaux noszący wybitne cechy tradycyi włoskiego teatru, z którego desek wyszedł: Arlekin i Kolombina służą za lokaja i pokojówkę kawalerom i hrabinom; to znów akcya rozgrywa się w jakichś fantastycznych krainach, na wyspach symbolicznych, na Olimpie. W najlepszych, najbardziej własnych sztukach Marivaux, rzecz toczy się na gruncie quasi realnym: wówczas wprowadza nas w świat markizów i pań francuzkich; ale jakże przeobrażony, jakże inny niż ten, o którym nam mówią dokumenty epoki! Czas, w którym tworzy Marivaux swe najlepsze utwory, to epoka osławionej Regencyi, kiedy dwór i miasto, długo gnębione posępną i znudzoną dewocyą ostatnich lat Ludwika XIV, nagradzają sobie lata przymusu folgą grubego używania i rozpasaniem powszechnej hulanki. Jeżeli, mimo wszystko co nam odmiennego mówią autentyczne świadectwa, przedstawiamy sobie rozkwit XVIII wieku jako ów delikatny pastel, na którym wytworni panowie i panie rozmawiają subtelnie i tkliwie o doskonałem porozumieniu serc, jest to dziełem przedewszystkiem Marivaux w literaturze i Watteau w malarstwie.