ich kopnięciem noga z pityjskich trójnogów, wyciągają z łóżek, wsadzają na więzienne wozy, zamykaja do więzienia lub wypędzają z kraju, a świątynie ich zrównane z ziemia. I oto usta arcykapłanów zapieczętowane, pióro złamane, prawo rozdarte — a wszystko to w imię religii, własności, rodziny i porządku. Fanatycznych zwolenników porządku wśród burżuazyi zabijają na własnych ich balkonach pijane hordy żołdaków, rodzinne ich świątynie bezczeszczą, domy bombardują dla rozrywki — w imię własności, rodziny, religii, porządku. Nareszcie wyrzutki mieszczańskiego społeczeństwa tworzą święta falangę i bohater Krapuliński wstępuje do Tuillerjów jako „zbawca społeczeństwa.“
Idźmy dalej za wątkiem rozwoju...
Historyja konstytucyjnego zgromadzenia narodowego począwszy od dni czerwcowych jest niczem innem, jak tylko historyją panowania i rozprzężenia się republikańsko-burżuazyjnego stronnictwa, — znanego pod nazwa trójkolorowych republikanów, czystych republikanów, politycznych republikanów, formalistycznych republikanów i t. d. Tworzyło ono za mieszczańskiej monarchii Ludwika Filipa oficyjalną republikańską opozycyję, a zatem uznaną część ówczesnego politycznego świata, miało swych zastępców w izbach i znaczna część organów ówczesnej prasy. Paryski jego dziennik National uchodził za równie poważny w swoim rodzaju, jak Journal des Débats. Stanowisku temu za konstytucyjnego królestwa, odpowiadał i charakter tego stronnictwa. Nie było ono zorganizowanem w imię wspólnych interesów i odgraniczonem od innych z powodu właściwej mu formy produkcyi stronnictwem burżuazyi. Była to raczej koteryja burżuazyi o republikańskich przekonaniach, literatów, adwokatów, oficerów i urzędników, której wpływ polegał na osobistych antypatyjach, jakie miano w kraju dla Ludwika Filipa, na wspomnieniach z czasów starej rzeczypospolitej, na republikańskiej wierze garstki marzycieli, a przedewszystkiem na francuskim nacyonalizmie, który nieustanną nienawiść żywił do wiedeńskich traktatów i do związku z Anglija. Wielka część s ronników, którą National posiadał za Ludwika Filipa, zwróciła się ku niemu z powodu owego skrytego imperyjalizmu, który później, za rzeczypospolitej, znalazł konkurenta w osobie Ludwika Bonaparte. National walczył z arystokracyją finansową, jak tu czyniła cała mieszczańska opozycyja. Polemika przeciwko budżetowi, która we Francyi ścisłe złączoną była z walką przeciwko finansowej arystokracyi, obiecywała zbyt łatwą popularność i nadto bogaty materyjał do purytańskich leading articles[1], ażeby jej nie wyzyskiwano. Przemysłowa burżuazyja była mu wdzięczna za niewolnicza obronę francuskiego systemu ceł ochronnych, które National podtrzymywał raczej z narodowościowych, aniżeli z ekonomicznych pobudek, cała zaś burżuazyja miała uznanie dla nienawistnych denuncyjacyj socyjalizmu i komunizmu ze strony National’a. Zresztą, partyja tego ostatniego była czysto-republikańską, to jest żądała republikańskiej formy rządów burżuazyi, zamiast monarchicznej, a przedewszystkiem lwiej części owego pa-
- ↑
ang. artykułów wstępnych
