Strona:PL Marks - Pisma pomniejsze 2.djvu/15

nowania. Warunków, które towarzyszyć miały zmianie formy rzą­du, partyja ta nie potrafiła sobie jasno przedstawić. Wszakże jasną dla niej była niepopularność jej wśród demokratycznego drobnomieszczaństwa i rewolucyjnego proletaryjatu, publicznie głoszona na reformatorskich ucztach z ostatnich czasówLudwika Filipa. Prawdziwi ci republikanie byli już gotowi zadowolić się tymczasem regencyją księżny orleańskiej, gdy wybuchła rewolucyja lutowa, która wskazała miejsce w tymczasowym rządzie ich najwybitniejszym przedstawicielom. Posiadali oni naturalnie od początku zaufanie burżuazyi i większości konstytucyjnego zgromadzenia narodowego. Z komisyi wykonawczej, którą utworzyło zgromadzenie nar. na początku swe­go istnienia , zostały odrazu wykluczone socyjalistyczne żywioły tymczasowego rządu i partyja National’a skorzystała z wybuchu powstania lipcowego, aby usunąć także komisyję wykonawczą i w taki sposób oswobodzić się od najbliższych rywalów , od małomieszczańskich albo demokratycznych republikanów. Cavaignac, generał burżuazyjno-republikańskiej partyi, który dowodził żołdactwem pod­czas rzezi czerwcowej, zastąpił wykonawczą komisyję dyktatorską niemal władzą. Marrast, były redaktor en chef National’a, został stałym prezydentem konstytucyjnego zgromadzenia narodowego, a teki ministeryjalne, narówni z innemi ważnemi posadami dostały się owym prawdziwym republikanom.
 Ideały republikańskiej burżuazyjnej frakcyi, która oddawna widziała w sobie prawna spadkobierczynię lipcowej monarchii, prze­ścignęła rzeczywistość. Frakcyja ta wszakże doszła do władzy, nie przez liberalne powstanie burżuazyi przeciwko tronowi, jak o tem marzyła za Ludwika Filipa, ale stłumiwszy kartaczami bunt prole­taryjatu przeciwko kapitał wi. To, co podług niej było najrewolucyjniejszem, w rzeczywistości okazało się najbardziej kontrrewolucyjnem. Owoc spadł jej na kolana, ale spadł on z drzewa poznania, nie z drzewa życia.
 Wyłączne panowanie republikanów burżuazyjnych trwało tylko od 24 czerwca do 10 grudnia 1848. Treścią tych rządów było zredagowanie republikańskiej konstytucyi i ogłoszenie stanu oblężenia w Paryżu.
 Nowa konstytucyja była w istocie tylko zrepublikanizowanem wydaniem konstytucyjnej charty z 1830 roku. Cenzus wyborczy lipcowej monarchii, wykluczający nawet wielką część burżuazyi od politycznego panowania nie mógł się zgodzić z egzystencyją mie­szczańskiej rzeczypospolitej. Lutowa rewolucyja proklamowała natychmiast zamiast tego cenzusu bezpośrednie ogólne piawo wybor­cze. Burżuazyjni republikanie nie mogąc wykreślić tego faktu z hi­storyi, musieli się zadowolnić dodaniem ograniczającej uchwały sze­ściomiesięcznego zamieszkania na miejscu wyboru. Stara organizacyja zarządu gminy, sądownictwa, wojska itp. została nienaruszoną , tam zaś, gdzie konstytucyja zmieniła takową, zmiana tyczyła się formy, nie treści, nazwy, nie zaś rzeczy samej.
 Nieunikniony sztab generalny swobód z roku 1848: wolność osobista, swoboda prasy, słowa, asocyjacyj, zebrań, nauczania, wyznania itp. otrzymały mundury konstytucyjne, a z nimi nienaruszalność. Każda bowiem z tych swobód została ogłoszoną za bezwarunkowe prawo obywatela ( citoyen ) francuskiego, ale z nieodstępną uwagą