Strona:PL Marks - Pisma pomniejsze 3.djvu/42

Wystąpił problem z korektą tej strony.

wewnątrz obiegu posiadać charakter powszechności i konieczności, musiało więc być prawnie ustanowionem. Czysto formalna operacyja przypadła więc w udziale rządom. Określony metal, służący za materyjał dla pieniędzy, był społecznie danym.
W rozmaitych krajach jest naturalnie prawna skala cen różną. W Anglii np. uncyja, jako waga metalu, jest podzieloną na Pennyweights, Grains i Carats Troy; uncyja zaś, jako jednostka miary pieniężnej, dzieli się na 3⅞ suwerenów, suweren na 20 szylingów, szyi. na 12 pensów, tak, iż 100 funtów złota, po 22 karatów funt (200 uncyj) = 4,872 suwerenów i 10 szylingów. Na rynku wszakże wszechświatowym, na którym granice krajowe znikają, ’ znikają zarazem i nacyjonalne charaktery miar pieniężnych, ustępując przed powszechnemi miarami wag metali.
Cena lub quantum złota, w które idealnie przekształca się towar, wyraża się obecnie przez nazwy pieniężne skali złota. Tak więc, zamiast powiedzieć: korzec pszenicy równa się jednej uncyi złota, powiedzianoby w Anglii: równa się 3 funtom sterlingom, 17 szyl. 10½ pensom. Wszystkie ceny wyrażają się tak jednoimiennie. Właściwa forma, którą towary nadają swej wartości zamiennej, przemieniła się w nazwy pieniężne, w których wzajemnie sobie powiadają, co są warte. Złoto ze swej strony staje się pieniądzem obrachunkowym.
Przemiana towaru w pieniądz obrachunkowy w głowie, na papierze, w mowie, odbywa się za każdym razem, gdy jakikolwiekbądż rodzaj bogactwa zostaje ustanowionym z punktu widzenia wartości zamiennej. W tej przemianie materyjał złota nie jest potrzebny, ale tylko w pojęciu, idealnie. By ocenić wartość 1000 kul bawełny w określonej ilości uncyj złota,, dalej, by tę ostatnią wyrazić w nazwach obrachunkowych uncyi, w funtach sterl., szylingach, pensach, nie jest potrzebnym ani jeden atom rzeczywistego złota. Tak np. w Szkocyi przed aktem bankowym św. Roberta Peela z r. 1845 nie było w obiegu ani jednej uncyi złota, jakkolwiek uncyja złota i to wyrażona w angielskiej skali obrachunkowej w 3 funt. sterl. 17 szyl. 10½ pens. służyła za prawną miarę cen. Tak służy srebro za miarę cen przy wymianie towarów pomiędzy Syberyją a Chinami, jakkolwiek handel jest tu w istocie tylko handlem wymiennym. Dla złota więc, jako dla pieniędzy obrachunkowych, jest to rzeczą zupełnie obojętną, czy wybito zeń lub nie jego jednostkę miary i jej poddziały.
AV Anglii za czasów Wilhelma Zwycięzcy 1 f. sterl., który powinien był być wówczas jednym funtem czystego srebra i szyling, t. j. 1/20 część funta, istniały tylko jako pieniądze obrachunkowe, podczas gdy penny, 1/240 część funta srebra, była największą srebrna monetą. Odwrotnie dzieje się w obecnej Anglii: nie istnieją w niej ani szylingi, ani pensy, chociaż stanowią prawne imiona obrachunkowe dla określonych części uncyj złota. Pieniądz, jako pieniądz obrachunkowy, może wogóle istnieć tylko idealnie, podczas gdy istniejące rzeczywiście złoto zostaje wybijanem podług zupełnie innej skali. Np. we wielu angielskich kolonijach Północnej Ameryki złoto znajdujące się w obiegu jeszcze późno w XVIII wieku, składało się z hiszpańskich i portugalskich monet, podczas gdy pieniądz obrachunkowy wszędzie był ten sam, co i w Anglii.