Strona:PL Marks - Pisma pomniejsze 3.djvu/80

inne t. zw. formy akkumulacyi tylko w drodze nadużycia, tylko przez wspomnienie prostej akkumulacyi pieniężnej uchodzą za akkumulacyję. Wszystkie inne towary zostają nagromadzone albo jako wartości użytkowe i wówczas sposób gromadzenia jest zależnym od cech, właściwych danej użyteczności: gromadzenie owiec czyni mnie pastuchem, zbieranie niewolników i ziemi czyni niezbędnemi stosunki panowania, poddaństwa i t. d. Tworzenie zapasu szczególnego bogactwa wymaga szczególnych procesów, różnych od prostego aktu zwykłego gromadzenia i rozwija specyjalnie strony indywidualności. Albo też bogactwo, we formie towarów zostaje zbieranem, jako wartość zamienna i wówczas gromadzenie występuje, jako kupiecka czyli specyficznie ekonomiczna działalność. Jej przedstawiciel staje się kupcem zbożowym, kupcem bydła itd. Złoto i srebro są pieniędzmi nie dzięki jakiejkolwiekbądź działalności jednostki, która je zbiera, lecz jako kryształy procesu obiegowego, który postępuje naprzód bez wszelkiego udziału z jej strony. Nie ma ona tu nic do roboty, oprócz odkładania ich na stronę i zbierania jednej wagi złota kolo drugiej — jest to działalność zupełnie beztreściwa. Zastosowana do każdego innego towaru pozbawiłaby go wszelkiej wartości.
 Nasz zbieracz skarbu występuje, jako męczennik wartości zamiennej, świątobliwy asceta na szczycie kolumny metalicznej. Idzie mu tylko o bogactwo w społecznej jego formie i dlatego zakopuje on je przed społeczeństwem. Żąda on towaru w jego wciąż zdolnej do cyrkulacyi formie i dlatego odsuwa go od obiegu. Marzy on o wartości wymiennej i dlatego nic nie wymienia. Ciekła forma bogactwa i jego skamieniałość, eliksir życia i kamień mądrości. Wmówiwszy w siebie nieograniczoną żądzę używania, odmawia on sobie wszelkiego użycia. Chcąc zadośćuczynić wszystkim społecznym potrzebom, zaspakaja on zaledwie naturalne konieczne potrzeby. Zatrzymując bogactwo w jego metalicznej cielesności, przytłumia on je na zwykłą tkaninę mózgową. W rzeczywistości wszakże gromadzenie pieniędzy dla pieniędzy jest barbarzyńską formą produkcyi dla produkcyi, t. j. rozwojem sił wytwórczych pracy społecznej poza szranki zwyczajnych potrzeb. Czem mniej rozwiniętą jest produkcyja towarowa, tem znaczniejszem jest to pierwsze usamodzielnienie wartości zamiennej, jako pieniędzy, gromadzenie skarbów, które dlatego też odegrywa znaczną rolę u starożytnych narodów, a w Azyi aż do chwili bieżącej, toż samo u starożytnych chłopskich narodów, gdzie wartość zamienna nie objęta jeszcze wszystkich stosunków produkcyjnych. Specyficznie gospodarcza funkcyja zbierania skarbów wewnątrz metalicznego obiegu będziemy zaraz rozbierać, ale przedtem wspomnijmy jeszcze o jednej formie gromadzenia skarbów.
 Złote i srebrne towary zupełnie niezależnie od ich właściwości estetycznych mogą być zamieniane w pieniądz, o ile materyjały, z których one się składają, są materyjałem pieniężnym, tak samo, jak naodwrót złote pieniądze lub sztaby mogą być zamienione w odpowiednie towary. Ponieważ złoto i srebro stanowią mataryjał oderwanego bogactwa, więc największa wystawa bogactwa polega na użyciu ich, jako konkretnych wartości użytkowych, jeżeli posiadacz towarów na pewnym stopniu rozwoju produkcyi swoje skarby zakopuje, to jednak nie opuszcza go chęć wystąpienia przed innemi posiadaczami towarów, jako rico hombre wszędzie, gdzie tylko z bez-