Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/254

dukcji, to okaże się, że 16 f. przędzy były tylko przebraną, bawełną, wrzecionami, węglem i t. p.
 Naodwrót, pozostałe ²/₁₀ części wytworu, to jest 4 f. przędz}, nie wyobrażają teraz nic więcej, jak tylko nową wartość w sumie 6 sz., wytworzoną w ciągu 12-godzinnego przebiegu pizędzenia. Wszelki ślad wartości zużytych surowców i środków pracy został już z nich całkowicie usunięty, a wcielony w pierwsze 16 f. przędzy. Praca przędzenia, zawarta w 20 f. przędzy, jest ześrodkowana w ²/₁₀ częściach wytworu. Wygląda to tak, jakgdyby robotnik-przędzarz sporządził te 4 f. przędzy z powietrza, lub też jakby posługiwał się bawełną i wrzecionami, danemi przez przyrodę bez żadnego spółudziału pracy ludzkiej i nie na dającemi wobec tego wytworowi ani źdźbła wartości.
 Z tych 4 f. przędzy, w których mieści się cała nowowytworzona wartość jednodniowego procesu przędzenia, jedna połowa wyobraża tylko odtworzoną wartość zużytej siły roboczej, a więc kapitał zmienny w sumie 3 sz., pozostałe zaś 2 f. przędzy — tylko wartość dodatkową w sumie 3 szylingów.
 Ponieważ 12 godzin pracy robotnika w przędzalni ucieleśnia się w 6 sz., więc w wartości przędzy, wynoszącej 30 sz., jest. ucieleśnionych 60 godzin pracy. Istnieją one w postaci 20 f. przędzy, z czego ⁸/₁₀, t. j. 16 funtów są materjalizacją 48 godzin pracy, wydatkowanej jeszcze przed rozpoczęciem procesu przędzenia, a mianowicie pracy, ucieleśnionej w środkach wytwarzania przędzy, zaś pozostałe ²/₁₀, t. j. 4 funty, są materjalizacją 12 godzin pracy, wydatkowanej w samym procesie przędzenia.
 Widzieliśmy przedtem, że wartość przędzy równa się sumie wartości, powstałej podczas jej wytwarzania, oraz wartości, istniejącej już uprzednio w środkach jej wytwarzania. Teraz okazało się, w jaki sposób proporcjonalne części samego wytworu mogą wyobrażać poszczególne części składowe wartości wytworu, różniące się od siebie funkcjonalnie lub pojęciowo.
 To rozpadnięcie się wytworu — będącego wynikiem procesu produkcji — 1) na pewną ilość wytworu, wyobrażającą tylko pracę, zawartą w środkach produkcji, a więc tylko stałą część kapitału, 2) na inną ilość, wyobrażającą tylko pracę niezbędną, dołączoną w procesie produkcji, a więc tylko zmienną część kapitału, i wreszcie 3) na ostatnią ilość wytworu, wyobrażającą tylko dołączoną w tym samym procesie pracę dodatkową, a więc