Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/317

Wystąpił problem z korektą tej strony.

parte, aby znaleźć oparcie w burżuazji, chciał naruszyć ustawowy dzień pracy, francuski lud roboczy jednogłośnie zawołał„Ustawa, skracająca dzień roboczy do 12 godzin, jest jedynem dobrem, które nam pozostało po ustawodawstwie republikańskiem“[1]. W Zurychu ograniczono pracę dzieci powyżej lat 10 do 12 godzin; w Aargau w r. 1862 pracę dzieci od lat 13 do 16 zmniejszono z 12½ do 12 godzin; w Austrji w r. 1860 dla dzieci 16 lat również do 12 godzin”[2]. Co za „postęp od r. 1770, zawołałby Macaulay z „exultation“!
„Dom postrachu“ dla biedaków, który w r. 1770 był dopiero marzeniem kapitalistycznej duszy, w niewiele lat później wznosi się już jako olbrzymi „dom roboczy“ dla samych robotników przemysłowych. Przybiera miano fabryki. A tym razem ideał blednie wobec rzeczywistości.

6. Walka o normalny dzień pracy. Ustawy o przymusowem ograniczeniu czasu pracy. Angielskie ustawodawstwo fabryczne w latach 1833—1864.

Po całych stuleciach usiłowań kapitału, aby doprowadzić dzień roboczy do jego normalnych granic maksymalnych i aby przedłużyć go potem dalej jeszcze, aż do przyrodzonej granicy

  1. „Opierali się pracy dłuższej niż 32 godzin, powołując się przedewszystkiem na to, że ustawa, normująca dzień roboczy, jest jedynem dobrem, które im pozostaje po ustawodawstwie republikańskiem“ („Reports ot insp. of fact. 31st october 1856“ str. 80). Francuska ustawa z 5 września 1850 r. o dwunastogodzinnym dniu roboczym, będąca burżuazyjnem wydaniem dekretu Rządu Tymczasowego z 2 marca 1848 r. tyczy się wszystkich bez różnicy warsztatów pracy. Przed tym dekretem dzień roboczy we Francji był nieograniczony. W fabrykach trwał 14, 15 i więcej godzin. Patrz: „Des classes ouvrieres en France pendant l’année 1848. Par M. Blanqui“. Panu Blanqui (ekonomiście, a nie rewolucjoniście) rząd polecił przeprowadzenie ankiety o położeniu robotników.
  2. Belgja okazuje się wzorem państwa burżuazyjnego także w dziedzinie normowania dnia pracy. Lord Howard de Welden, angielski minister pełnomocny w Brukseli, donosi Foreign Office [Ministerstwu Spraw Zagranicznych] w Londynie pod datą 12 maja 1862 r.: „Minister Rogier oświadczył mi ,że ani ustawa państwowa, ani regulaminy lokalne nie ograniczają nigdzie pracy dziecięcej; że od lat trzech podczas każdej sesji parlamentarnej rząd nosi się z zamiarem przdstawienia izbie ustawy w tym przedmiocie, ale za każdym razem natrafia na niepokonaną przeszkodę, jaką Jest samolubna obawa przed jakąkolwiek ustawą, przeczącą zasadzie zupełnej wolności pracy".