Strona:PL Mikołaja Kopernika Toruńczyka O obrotach ciał niebieskich ksiąg sześć.djvu/111

ani wysp, ani skał, ani cokolwiekbądź ziemskiego, nie napotkaliby żeglarze daleko podróżujący. Wiadomo zaś: że pomiędzy morzem Egipskiém, a odnogą Arabską zaledwie 15 stadyj pozostaje i to prawie na środku powierzchni kuli ziemskiéj. Równie Ptolemeusz w swojéj Kosmografii ziemię mieszkalną aż po koło równikowe rozciąga, nie licząc do tego ziemi nieznanéj do której nowsi geografowie Katagią i bardzo rozległe kraje aż do 60 stopnia długości przydali, aby na większéj niż na ocean pozostaje przestrzeni ziemia była mieszkalną. Jaśniéj się to pokaże, jeżeli do tego przydamy wyspy za naszych czasów pod hiszpańskiemi i portugalskiemi monarchami odkryte, a nadewszystko Amerykę, imieniem odkrywcy i dowódzcy okrętów nazwaną, a dla niepoznanéj dotąd rozległości za drugi świat uważaną, prócz wielu innych wysp, przedtém nieznanych; dlatego, mniéj nas to dziwić będzie, że się znajdą mieszkańcy przeciwnożni czyli przeciwziemni. Że Ameryka z położenia swego jest na przeciwnéj stronie Indyi gangesowéj, to z własności geometrycznéj kuli wynika. Z tego tedy wszystkiego wnoszę, iż nikt już będzie wątpił że ląd i woda wspierają się na jednym środku ciężkości, który jest razem środkiem objętości ziemi. Woda będąc cięższą, wypełnia rozpadliny ziemskie, i dlatego mniéj jest wody w porównaniu do lądu, chociaż co do powierzchni, więcéj wody może się wydawać. Ziemia wraz z oblewającymi ją wodami, taką postać mieć powinna, jaką jéj cień pokazuje w kształcie doskonałego łuku koła na zaćmionym księżycu. Nie jest tedy ziemia płaską, jak Empedokles i Anaxymenes utrzymywali, ani owalną jak Leucyp, ani czołenkowatą jak Heraklit; ani w inny sposób wydrążoną, jak Demokryt; ani walcowatą jak Anaxymander, ani od spodu na mnóstwie grubych korzeni opartą, jak Ksenofanes, ale jest doskonale okrągłą, jak to uczeni rozumieją.