|
|
|
To co się powiedziało o poprawie monety, zdaje się być wystarczającém na okazanie, jak wartość monety upadła, i jakie są sposoby przywrócenia jéj do dawnéj powagi.
Zamknięcie poprawy monety.
Chcąc stan monety polepszyć, i w cenie ją utrzymać, na następujące prawidła baczne miéć oko należy:
Najprzód, aby bez poprzedniczego celniejszych obywateli naradzenia się, i jednomyślnéj uchwały, monety nie odmieniać.
Powtóre, aby jedno tylko (jeśli to nastąpić może) dla mennicy miejsce przeznaczyć, gdzieby piéniądze bito nie pod imieniem jednego miasta, ale całego kraju, z jego herbami. O korzystnym tego prawidła skutku
przekonywa nas moneta polska, która dlatego jedynie zachowuje swą cenę w tak rozległém państwie.
Potrzecie, aby przy ogłoszeniu nowéj monety, stara była zniesioną,
i bieg jéj zakazany.
Poczwarte, aby wiecznemi czasy bez żadnéj zmiany, i bez najmniejszego uchybienia z funta srébra, 20 grzywien a nie więcéj wybijano, odciągnąwszy wydatki menniczne. Tym bowiem sposobem moneta pruska zastosuje się do polskiéj, gdy 20 groszy pruskich jako i polskich składać będą grzywnę pruską.
Popiąte, aby się wystrzegano zbytniéj monety ilości.
Poszóste, aby wszystkie gatunki piéniędzy mzem bieg swój zaczynały, tojest, aby skojce czyli grosze, solidy i obole razem były bite.
O ilości dobiorą obcego kruszcu, czyto groszy i solidów, albo do denarów srébrnych, które czynią ferton, albo półgrzywnę, albo i całą grzywnę, ta zależy od woli bijących monetę, byle zachowano w tém miarę i nie zmieniano postanowienia raz uchwalonego.
Na obole także wzgląd miéć należy, zkąd ich tak mała pochodzi wartość, tak dalece, że cała grzywna ledwo za grosz jeden zawiera srébra.
Ostatnia zaś niedogodność wypływa z układów i umów przed i po wznowieniu monety zawieranych, w czém pewien zaradczy obmyśléć potrzeba środek, aby strony ucisku nie doznawały. Go dawniéj w takowym przypadku czyniono, okazuje się z przyłączonego pisma.
|
