Strona:PL Mniszek Helena - Trędowata 02.pdf/078

szlachcianką, z dobrej rodziny, więc o różnej rasie mowy być nie może.
 — Ale jest różna sfera, przerwała księżna.
 — Temu nie przeczę, lecz uważam to za drobnostkę, nie mogącą mieć wpływu na połączenie się i szczęście dwojga ludzi.
 — Owszem, ta drobnostka jest bardzo potężnym punktem, gdyż inaczej nie istniałyby mezaljanse, ani morganatyczne małżeństwa — rzekła pani Idalja.
 Twarz Waldemara skurczyła się z gniewu. Odparł chłodno.
 — Nie rozumiem tej wzmianki. Mezaljanse w arystokracji naszej bywają gorsze, a morganatyczne małżeństwo może być tam, gdzie się żeni panujący z poddanką, lub vice versa, albo członek dynastji z osobą niższych sfer społecznych, co się zdarza na dworach. W takich razach żona nie nosi nazwiska męża, dzieci również, ponadto nie mogą być spadkobiercami tronu ani dziedzictwa. Jest to zastrzeżone prawem politycznem. Ale do mnie nie może się stosować.
 — Pod pewnymi względami... owszem — rzekł wolno i z namysłem książę Franciszek.
 Wszyscy spojrzeli na księcia i na ordynata. Pan Maciej, nagle zatrwożony, niespokojnie patrzał na wnuka.
 Ale Waldemar pięknym, lecz dumnym ruchem zwrócił głowę do księcia i zapytał wesoło:
 — Doprawdy? I jakież to względy? Bardzom ciekaw.
 Książę Franciszek utkwił w twarzy pytającego nieprzyjemny wzrok:
 — Ordynacja ma swoje prawa wyłączne, które w danym wypadku można wypośrodkować. Jak majątki, objęte ordynacją, są zawarowane i przez to stają się nietykalne, tak samo i... i...
 Książę zająknął się.
 — I sam tytuł ordynata zmusza do pewnych obowiązków — że tak powiem — tytularnych zobowiązań.
 Książę, najwidoczniej nie wiedział co mówić.
 — Paradoks! — szepnął dość głośno pan Maciej.
 Waldemar uśmiechnął się lekceważąco.
 — Tytularnych zobowiązań? Zapewne. Ale nie tyczą się one wyboru żony.
 — Owszem, noblesse oblige!
 — Panna Rudecka nie zrobi ujmy tej zasadzie. Zupełnie śmiało może zostać ordynatową Michorowską, ma do tego wszelkie kwalifikacje.
 — Prócz praw — sarknął książę.
 — Prawa nadam jej sam, zaślubiając ją.
 — To pogląd osobisty, nie ogólny, ogół naszej sfery takiego prawa nie uzna.
 — Gdy przedstawię pannę Rudecką jako moją żonę, uzna z pewnością.
 — I ty sądzisz, że my ją przyjmiemy? — pytała ironicznie pani Idalja.
 Waldemar przeszył ją wzrokiem.
 — Ogół arystokracji przyjmie, choćby ze względu na mnie. Zajmuję pewne stanowisko społeczne, mam rozległe stosunki i znane