Strona:PL Mrongowiusz Slowo Xenofonta o Wyprawie Woienney Cyrusa.djvu/7

daleniu od spraw publicznych, oddaiąc się jedynie naukom. Umarł przeżywszy 87 lat wieku swego. Oprócz tego dzieła napisał on ieszcze xiążkę pod nazwiskiem uczta filozofów i różne pomnieysze pisma do polityki, sztuki woienney i ekonomii należące; historyą Greków w 7 Xięgach i życie Cyrusa Starszego znajome pod napisem Cyropedyia. Xenofon uważał Rząd monarchiczny za naylepszy i zdaie się, iż go ziomkom swoim chciał zalecić. Styl jego iest wzorowy, wykończony, a wysłowienie ze wszechmiar czyste. Grecy iego zasługi jako pisarza tak wysoko cenili, że go Grecką pszczołką i Attycką Muzą nazywali. Sławny Wieland o nim mówi: „Zdaie mi się, że nie za wiele powiem na pochwałę tego dzieła (t. i. Anabasis), kiedy ie co do sztuki historyczney porównam z owym sławnym kanonem snycerza Polikleta i kiedy twierdzę, że tak właśnie mianoby pisać każdą historyą, chcąc prawdę iey mieć udowodnioną. Cały ciąg opowiadania równa się krainie w pełnym słońca świetle—; wszystko okazuie się jasno i otwarto przed oczami naszemi; nie ukrywa się nic w cieniu, aby co inszego tym jaśniey wykazać; wszystko przedstawia się w swoiey sobie właściwey postaci i barwie, ani powiększone ani upozornione, i owszem wszelka nadarzająca się sposobność mogącemu nadzwyczayność i cudowność prawdy czynowey żywszemi farbami odmalować iest umyślnie unikniona, a zdarzenia z przyczynami i skutkami, działania z powodami i nakazującą koniecznością zewnętrznych okoliczności tak naturalnie są przedstawione, że sama cudowność okazuie się tak łatwą do poięcia jak zwyczayne przypadki.“
 Azatym niedziw temu, że wielcy Wodzowie lubili to iego dzieło czytać, Zważywszy więc