i Wolstonecraft. W późniejszym czasie, gdy już nędza materyalna i trudne warunki bytu ogarniały coraz większą ilość kobiet, tak iż statystyka z r. 1861 wykazała w Niemczech 700 tysięcy kobiet skazanych na własne utrzymanie, wielkie zasługi jako organizator praktyczny położył Adolf Lette. Jego to staraniem powstał i rozgałęził się w Niemczech tak zwany Letteverein, t. j. stowarzyszenie, które miało na celu rozszerzenie pracy zawodowej dla kobiet, przez zakładanie kursów nauki dla dozorczyń u chorych, sporządzania aparatów chemicznych, optycznych itp., parfumeryi i fotografii, buchhalteryi i korespondencyi, manipulacyi przy poczcie i telegrafie.
Oprócz wszystkich wyżej wymienionych wpływów, były jeszcze dwa ważne czynniki, które w znacznej mierze przyczyniły się do wzmocnienia ruchu kobiecego.
Pierwszym z nich był przykład, jaki Europie dawała Ameryka. W Ameryce dążenia kobiece o wiele wcześniej osiągnęły pomyślny skutek, niż w Europie. Nie wynikło to ani z większej szlachetności, ani z lepszego zrozumienia sprawy kobiecej, lecz jedynie z tej okoliczności, że w Stanach Zjednoczonych, z powodu niedługiego jeszcze rozwoju gospodarczego, zawody nie były tak przepełnione, nie było zatem takiej konku-
