terna, aliàs PROFILO, lub Przećinek Scian, álbo żywa reprezentacya wewnętrzney poſtaći iákiey Fabryki, aliàs Odryſowanie wewnętrzne Murow, Scian, Okien, iákiey Fabryki. 5. Species Ryſowánia ieſt Scenographia, aliàs Perſpektywa, pokazuiąca prawie wſzyſtkie Ornamenta, Proporcyę, Modeluſz, Malowanie, Struktury, áby iednym ſpoyzrzeniem oko oſądźiło, iák ma bydź ozdobne przyſzłe Dźieło.
ARGHITEKTURA ieſt Dwoiáka, Iedná CIVILIS, Drugá MILITARIS, álbo Woienna. Pierwſźa Civilis, álbo Polityczna do Domow Bożych y Ludzkich, aliàs Kośćiołow, Pałácow, Budynkow Mieſzkalnych náleży, ktore naybárdźiey deſudat in Columnatione, aliàs w wyſtáwieniu Kolumnm, proporcye y podobieńſtwo z Człekiem máiących. Co bowiem u Cżłeká Głowá, Nogi, Stan, Stroy, to u Kolumny Stylobates, álbo Poſtument, ſam Słup y Kapitel, y Ornamenta iákie, álbo rzeźby ná Kolumnie. Z tąd Rzymſkie Struktury nád Greckiey záwęze Swiat preferował, że te od Kolumn, á nie támte, ozdobę y Majeſtatem brały.
ARCHITEKCI w Ryſowániu, erygowániu Kolumn, ták deſudant, iákby ie dźwigáli, lub kruſzyli z Samſonem, Są bowiem pięćiorakie Formy Kolumn, ktore formas poſpolićie zowią, Quinque Ordines Architecturæ.
Pierwſzy Modeluſz kolumn zowie ſię Ordo Doricus ták rzeczony, że w Dores álbo Doros, lub u Dorenſes Narodu Greckiego, był z inwentowany y praktykowány, ktorzy zápatrzywſzy ſię ná Mężną y śilną Oſobę Męsżcżyzny, tudźieſz widząc, że tákiego Męsżcżyzny grubość ieſt ſzoſta cżęść, wyſokośći iegoż, tákąż proporcyę w ſwoich obſerwowali kolumnách. Ztąd ten Ordo ináczey rzecżony Maſculus, Virilis, Herculeus.
Drugi Model ieſt ORDO JONICUS u Jonow Greckiey tákże Nacyi obſerwowány ad inſtar Dam, ſzczupłey y ćiękiey Symmetri koło Kapitelow, máiący woluty álbo zwiiánie, niby kędźiory Białogłowſkiey głowy.
Trzećia Forma Kolumn, zowie ſię ORDO CORYNTHIUS,, od Koryntianow Nacyi Greckiey máiący originem, ktory tákże iesżcże ſubtelnieyſzą od Jonickiego Modeluſzu obſerwuie Symmetryę w grubośći Kolumny, y więcey ma Ornamentow koło Kapitelu, adinſtar niektorych Dam, ſzyię y głowę ad ſtuporem ádornuiących.
Czwarty Ordynek Kolumn ieſt ORDO TUSCANUS w Tuſcii, vulgò Toſcana, álbo w Xięſtwie Hetruryi, lub Florencyi obſerwowany, nie nákſztałt,
