ZENĘ, ZYZYLIĄ, ZIEWANĘ, álbo ZIEWIE, odetchnienia, źiwánia, Boginię. NIA Bożek, podobno Pluto miał Kośćioł ſwoy w Gnieźnie teſte Długoſſo. Szánowáli ieſzcze POGODĘ, POCHWIST, to ieſt powietrza intemperiem. Lelum polelum, podobno, CASTOREM y POLLUCEM gwiazdy, á w żyćiu nierozerwánych przyiaćioł, dla tego ich Polacy przy weſołych kompániách wzywáli iáko Conſervatores przyiaźni. Tychże ſámych Bożkow wzywáli y Czechowie, á przy tych y innych ktorychem ſię náczytał, in Republica Bohemica, to ieſt CHWOT ZIELON, POHODA, MOSKASLA, POCHWIST álbo NEHODA, NEROD, RADAMASZ (podobno 'RHADAMANTHUS,) NIWA, WIELES, TASAWI, SUDICE, WILI, TRZYBEK, LEL, PELEL, SSETEK, álbo SKRZYTEK, DIBLIK. U tychże Czechow princeps Numen było, PRUN álbo PERON, drugi ŚWIANTOWIT, (czy nie Swięty VITUS Pátron Czechow?)
Przez te Deaſtrorum Nomina w Polſzcze y w Czechach rozumieią Hyſtorycy, generálne cáłey Zábobonnośći Numina, to ieſt JOVEM, MARTEM, PLUTONEM, CEREREM, DIANAM, SOLEM, VENERAM, MERCURIUM, RHADAMANTHUM, FURIAS, PARCAS, CASTOREM, POLLUCEM, &c.
Pruſacy w Pogáńſtwie zoſtáiący, zá Bogá wenerowáli MIESIĄC, OGIEN, WODĘ, WĘZOW, GAIE, oſobliwie DĘBOM wielką czynili obſerwáncyę. Kapłan ich zábobonny zwał ſię Krywody. Teſte Cromero pod Boleſłáwem Pierwſzym Monárchą Polſkim: Ktory to Boleſław Pogáńſkiey Superſticyi naymnieyſzego niechcąc zoſtáwić veſtigium, w Mieśćie Pruſkim Romowe Dęba, ſześćiu łokći w grubośći od źiemie dźiwnie w konáry rozroſłego, zá Bożka od Obywatelow miánego wyćiąc roſkazał. Był tám y inny Dąb w Miáſteczku quondam Oppen, tákże podobno ob Divinitatem iemu imputatam długo konſerwowány, kiedy do tey przyſzedł grubośći, że wpośrodku wypruchniáłośći iego, Albertus Xiąże Pruſki wygodnie ná koniu obroćić ſię mogł, czego łátwo dokazáć było, kiedy grubośći, ten Dąb miał łokći 27 iáko Hennenbergerus in Chronicis Pruſſiæ świádczy. Ten uſechł potym ob inciſionem Imion ná nim rożnych, tám będących, czyli ſię ofiáruiących Stározytną Ceremonią temu Deaſtrowi Leśnemu. Też ſáme Bałwány wenerowáli Livones, álbo Inflantowie iáko świádczy Petrus à Dusburg.
W Wielkim Xięſtwie Litewſkim quanti byli w Bałwochwálſtwie errores, w wielkim ieſt co mieć podźiwieniu. Kłániáno ſię złotey BABIE, to ieſt Poſądowi, przy drogách erygowánemu, z tego kto co nioſł, álbo wioſł particulam rzucáiąc ná Ofiárę, owſzem włoſy z głowy y płátki in defectu inſzych rzeczy od ſukien, rzucáli. Tego nie czyniący, zdrowia álbo chudoby ſubibunt fiſcrimen przy náſtępuiącym záraz karániu, teſte Olaô. Miá-
Strona:PL Nowe Ateny cz. 1.djvu/38
Ta strona została przepisana.
