sić z napisu, oo. dominikanie sandomierscy wystawili w presbyterjum dębową trumnę, z wyrzeźbioną postacią Adelajdy, 1676 r. Nad trumną zawieszono portret księżniczki z napisem, który kończy się temi słowy: „Hic sacer praedicatorum conventus lapideo prius erecto tumulo, post hostium feritate diruto, iterato, gratitudinis ergo posuit monumentum. A. D. 1676.” Mylnie téż podał Długosz, w księdze VI Dziejów, że Adelajda fundowała klasztor zakonu kaznodziejskiego w Sandomierzu, gdy tymczasem zakon ten otrzymał zatwierdzenie od Papieża Honorjusza III w lat kilka po śmierci księżniczki, t. j. 1216 r. (Bullarium Ord. Praed. t. 1). Wiadomém jest zresztą, że Iwo Odrowąż, biskup krakowski, fundował klasztory dominikanów: w Krakowie 1222 r., i w Sandomierzu 1226 r., jak to zaświadcza sam Długosz na inném miejscu (ob. Dzieje pod 1226 r., i Liber beneficiorum III p. 454—455). W warszawskich Encyklopedjach powszechnych powtarzano omyłkę Długosza. W. Ch.
Adelard, Adelhardus, Adalhardus, syn Bernarda, brata Pepina, króla fraucuzkiego. Opuściwszy wysokie stanowisko na dworze Karola W., przyjął suknię zak. św. Benedykta w Korbei, a gdy tu nie miał spokoju od swych krewnych, którzy go często odwiedzali, udał się na górę Kassyno. Wyrwał go przecież ztamtąd Karol W., uczynił opatem klasztoru w Korbei i swym doradcą. Po śmierci Karola W., Adelard zmuszony był rządzić Italją, w imieniu małoletniego króla Bernarda, co mu przeszkodziło do pracy około ugruntowania wiary chrześć. w Saksonii. Gdy Ludwik Pobożny objął tron, starał się przedewszystkiém usunąć poprzednich doradców swego ojca. Z tego powodu Adelard popadł w niełaskę, wypędzony z opactwa i na wygnanie do Akwitanii skazany, przywrócony w r. 821, zm. ok. r. 825. Zostawił Statuta Corbeiensis ecclesiae (ap. D’Achery, Spicileg t. IV, ed. novae t. I), i Capitula 52 admonitionum in Congregatione (ap. Mabillon, Annal. Ord. s. Bened. sc. IV). Pamiątka jego obchodzi się d. 2 Stycznia (Martyrol. franc.). Żywot św. Adelarda opisał jego uczeń Paschazy Radbert (zm. 865 r.) i cały znajduje się ap. Bollandist. Acta ss. Januar. t. I. Drugim żywotopisarzem św. Adelarda jest Gerard, także z klasztoru korbejskiego, potem opat Silvae Majoris (Sauve-Majeure) w Gaskonii, żyjący w półowie XI wieku. Przerobił on tylko żywot przez Paschazego napisany i dodał o cudach późniejszych wiadomość (ap. Bolland. l. c. i Mabillon, l. c. X. W. K.
Adelboldus vel Adalbodns, z dworzanina cesarskiego i hetmana wojsk niemieckich, zakonnik reguły św. Benedykta w Lobium (djec. kolońska), wyniesiony r. 1008 na godność biskupa utrechtskiego, zm. 1027 r. Zostawił dwie księgi De vita S. Imperatoris Henrici II, wielokrotnie drukowane, a ostatecznie u Bollandist. Acta SS. Julii t. III. i u Pertza, Monum. Germ. hist. Script. t. IV. Żywot św. Walburgi (u Bolland. op. c. Febr. t. III.) i De ratione inveniendi crassitudinem sphaerae, ad Silvestrum II Papam (ap. Pez, Thesaurus anecdotor. t. III). X. W. K.
Adelgunda (święta), albo Aldegonda, ur. w Hainaut r. 630, za króla franków Dagoberta I. Pochodziła z królewskiego rodu Merowingów. Była córką Waldeberta (Gualberta) i Bertylii, podobnież jak ich druga córka Waldetruda poślubiona Madelgarowi, szlachetnego rodu frankowi. W tym samym czasie, kiedy ojciec Adelgundy założył klasztor w Hautmont, a matka jéj w Mons, w Hainaut, ona została fundatorką klasztoru zakonnic w Maubeuge (Melbodium), również w Hainaut. Wiele pokonać
