olejem św. znak krzyża między łopatkami i na piersiach niemowlęcia i chrzestnym je oddaje; pyta znowu o imię i dalej: wierzysz w Boga Ojca...? Wierzysz w J. Chr...? Wierzysz w Ducha Ś-go, Kościół powszechny, śś. obcowanie etc.? — chrzestni odpowiadają: wierzę. Pyta znowu o imię, bierze dziecię, dodając: chcesz być ochrzczonym? — chcę, odpowiadają chrzestni, co trzykroć ma miejsce. Po tak uroczystém zapewnieniu się o woli przyjęcia tego sakramentu, udziela go kapłan, trzymając sam dziecię obrócone głową na wschód, i trzy razy główkę zanurza lub polewa wodą święconą, wymawiając formę zwyczajną, bez dołożenia imienia, z zakończeniem amen. To uskuteczniwszy, namaszcza dziecię olejem chryzma na wierzchołku głowy, oddaje chrzestnym, kładzie czapeczkę (mitram) na jego głowę i kończy obrząd, oddając w prawą rękę samego dziecięcia świecę zapaloną. — Idą dalej inne czynności kapłańskie, jak: Introductio mulierum post partum i sponsae post nuptias, w sposób odmienny od Rytuału rzymskiego; Introductio mulieris mortuae post partum: obrząd dziś nieużywany; Absolutio super mortuum excommunicatum, gdzie kapłan odmawia ps. Miserere, a po każdym wierszu uderza rózgą ciało zmarłego i kończy modlitwami. Forma absolutionis w godzinę śmierci. Ordo ad communicandum sacerdotem infirmum: idąc do chorego śpiewają resp.: Homo quidam fecit coenam... w domu zaś mówi: Frater, Ecce corpus D. N. J. Chr. quod tibi deferimus. Credis esse illud in quo est salus, vita et resurrectio nostra? Gdy odpowie Credo, spowiada się, mówi następnie Confiteor, a kapłan spowiadający go: Misereatur, i daje kommunję ś.: Corpus D. N. J. Chr. custodiat animam tuam et corpus tuum in vitam aeternam, amen; kończy modlitwą. — Benedykcje w czasie wielkanocnym: mięsa, chleba, słoniny, sera, jaj, mleka i miodu; owsa. — Copula matrimonialis: te same prawie modlitwy, jakich się dziś używa. Poprzedzają modlitwy i błogosławienie pierścionków, pyta młodych o imiona? czy innemu wiary nie ślubowali? czy chcą dobrowolnie i obiecują sobie żyć razem do skonu? daje im pierścionki i każe mówić za sobą przysięgę ślubną: Ego N. accipio mihi in uxorem R. et promitto eam servare usque ad mortem; w końcn modli się nad nimi. — Następuje benedictio speculi, gdzie prosi Boga, aby przeglądającym się dał zdrowie oczów i ciała, oraz żyć bez wszelkiej zmazy. — Bened. mulierum in partu cum male habeant; ben. mulieris post partum ut cum hominibus possit communicare; ben. novae domus; ben. super peregrinos etc.; ben. super avenam, equis, aut aliis animalibus danda: wszystkie pokazują pobożność i wiarę naszych przodków. W końcu są modlitwy na dni krzyżowe i sposób wprowadzenia nowego plebana do kościoła. — II. Agenda z r. 1514. Druk gocki wielki, w polskich wyrazach mały: pytania obrzędowe podane w języku łacińskim, polskim, a często, lubo nie wszędzie, i w niemieckim; format in 12-o, kart liczbow. 94 do spisu; na końcu: Impressum Cracovie arte et impensis Spectabilis viri domini Joannis Haller. Anno missionis Verbi Divini in Carnem millesimo quingentesimo decimo quarto. Zaczyna się od Modus baptisandi [1].
- ↑ Podajemy według egzemplarza Bibl. Jagieloń. Egzempl. w Bibl. Ossoliń. ma jeszcze powieść o śmierci Urbana Pap., przytoczoną w Jochera Obr. bibl. t. III. n. 6362.
