obcych, barbarzyńskich ludów. Z nauki Bazylidesa wspomina on o jego obojętności co do pożywania mięsa bałwanom ofiarowanego i co do zaparcia się wiary w czasie prześladowania. Ewangelja, do jakiej Bazylides pisał komentarz, a o której nic pewnego nie podają współcześni, prawdopodobnie nie była ewangelją kanoniczną; tém bardziej, że Orygenes, Hieronim i Ambroży wyraźnie mu wyrzucają używanie ewangelji apokryficznej Philosophumena Pseudo-Orygenesa (lib. 7, p. 243), objaśniają, że kacerz ten przez ewangelję rozumiał w ogóle poznanie rzeczy nadludzkich, i to w duchu zupełnie niechrześcjańskim, bo w połączeniu z heretycką kosmologją. Ta zaś różni się od pojęć innych gnostyków przez to, że odrzuca emanację, a przyjmuje ewolucję. Z pierwotnego, zarodkowego bytu, który już zawierał w sobie niezmierzoną pełność i rozmaitość wszechświata, tak jak jaje pawie zawiera w sobie całe bogactwo kolorów tego ptaka, rozwinęły się różne, samodzielne w sobie światy, ze szczegółowemi swemi na czele bóstwami, podległemi najwyższemu, zupełnie nieznanemu Bogu. A ponieważ nikt nie wie, co ponad nim leży, przeto w tej niedoskonałości spoczywa potrzeba zbawienia. Udzielenie tej wiadomości rodzi radość, i dla tego owo udzielenie czyli objawienie nazywa się u B. ewangelją, której tyle jest rodzajów, ile jest sfer rozmaitych światów. Prawdopodobnie tedy komentarz Bazylidesa zawierał po prostu wykład jego systemu, a nie był objaśnianiem żadnej ewangelji. (Hagemann).
Agryppinjanie, tak się nazywali zwolennicy Agryppy, biskupa kartagińskiego, który chrzcił powtórnie ochrzczonych już przez heretyków. (Moroni).
Aguirre Jan Saenz d’, hiszpan, uczony benedyktyn, ur. r. 1630 w Logrono (Stara Kastylja); na uniwersytecie w Salamance otrzymał stopień doktora teologji (1668) i tamże ją wykładał; potém był opatem i sekretarzem Inkwizycji. Napisał: Defensio cathedrae S. Petri, adversus Declarationem Cleri Gallicani, Salmant. 1683, przeciw Bossuetowi, dedykowawszy to dzieło Innocentemu XI. R. 1686 wyniesiony na godność kardynała przez tegoż Papieża, zamierzył powtórnie wydać Defensionem, lecz inne prace mu przeszkodziły. Najznakomitszém z jego dzieł jest Collectio maxima conciliorum Hispaniae et novi orbis (Ameryki), Romae 1693, 4 t. f., którego streszczenie wydał później (Synopsis collectionis maximae Conciliorum omium Hispaniae et novi orbis, Romae, 1695), i Theologia S. Anselmi (Salmanticae, 1679, 3 t. f., 2 wyd., Romae, 1690, także 3 t.) Um. 1699 r. w Rzymie. Ob. Corréspondance de Mabillon, ed. Valéry, Paris, 1846. Salmon, Traité de l’étude des Conciles, Paris, 1726. X. W. K.
Agur, mędrzec izraelski, w tekście hebr. w r. 30, 1 Przypowieści Salomona wspomniany, jako autor tego rozdziału. Wielu kommentatorów idąc za św. Hieronimem, przez Agura rozumieją Salomona. Zarzucić jednak pko takiemu rozumieniu można tę okoliczność, że Agur nazywa się tu synem Jake, gdy tymczasem Salomon wszędzie nazywa się synem Dawida; forma też Przypowieści tego rozdziału zdaje się przeciw temu przypuszczeniu przemawiać. Prawdopodobnie tedy Agur był nieznanym jakimś mędrcem izraelskim, którego Przypowieści dołączono do księgi Salomona.
Ahawa, rzeka, nad brzegiem której Ezdrasz zgromadził Izraelitów, wracających z niewoli i zatrzymał się czas jakiś, wzywając resztę swoich współziomków do powrotu (I Esdr. 8, 15). Tutaj nakazał post publiczny,
