Analogja rozumu i wiary, t. j. stosunek i zgodność tych dwóch środków osiągania prawdy, określa się pojęciem ich natury; dla tego ob. a. Rozum, Wiara, tudzież a. Hermezjanizm, Ontologizm, Racjonalizm, Tradycjonalizm.
Analogja wiary, jako zasada hermeneutyki bibl., używa się do oznaczenia prawdziwości, lub fałszywości wykładu. Ponieważ Pismo św. jest częścią Objawienia, którego depozytarjuszem była najprzód Synagoga (ob.), potém Kościół Jezusa Chrystusa, przeto nie można przypuścić, aby pisarze śś. byli w sprzeczności z całością objawienia; lecz przeciwnie, wierzyć należy, że szli zgodnie z depozytem wiary. Dla tego teksty mniej jasne, przy których środki hermeneutyczne nie wystarczają, albo podają wykład sprzeciwiający się całości wiary, należy porównać z dogmatami pewnemi i pojęciami powszechnemi, i wyłożyć w tém znaczeniu, jakie się dogmatom okaże najodpowiedniejszém. Takie tłumaczenie, zowie się wykładem według analogji wiary, czyli według zgodności wiary z Pismem św. Ściśle mówiąc, wykład analogiczny jest rodzajem paralellizmu (ob.) biblijnego; gdyż najczęściej teksty dogmatyczne mniej jasne, jeżeli wypadnie porównywać z całością wiary, pokazują się zgodne z dogmatami, które znów na innych tekstach się opierają. Najwięcej też zasada analogji ma zastowanie w tekstach, na pozór między sobą sprzecznych. Np. Joan. 14, 28: „Ojciec większy jest niźli ja“. Mar. 13, 32 i inne miejsca, gdzie jest mowa o J. Chr., jako człowieku, zdają się stać w sprzeczności ze słowami Joan. 10, 30: „Ja i Ojciec jedno jesteśmy“ i innemi wyrażeniami, które z naturą człowieczą pogodzić się nie dadzą. Sprzeczność tę usuwa porównanie z dogmatem chrześć, o Wcieleniu Słowa Bożego. Podobnież słowa Joan. 1, 14: „Słowo ciałem się stało“, gdyby kto chciał brać w tém znaczeniu, jakoby Słowo przestało istnieć, a przemieniło się w ciało (człowieka), popełniłby błąd przeciw ciągłej nauce Pisma św. i zdrowemu pojęciu o Bogu, gdyż przyznawałby koniec Bogu. Według więc analogji Pisma św. z wiarą, tekst wspomniony znaczy, że (Słowo, Syn Boży przyjął ciało, t. j.) według biblijnego sposobu mówienia, ciało z duszą; czyli: że Syn Boży stał się człowiekiem, nieprzestając być Bogiem. X. W. K.
Anamelech, hebr. Anammelech, bóstwo, czczone przez sefarvaitów (z Babilonji), osadzonych w Samarji za Salmanassara lub Sargona (ob.). Według IV Król. 17, 31, oddawano mu taką samą cześć, jak Adramelechowi (ob.) i Molochowi. Na pomnikach assyryjskich imię to brzmi: Anu-malik (Anu jest księciem). Tytuł malik, dodaje się także innym bóstwom assyr., jak Asur-malik, Samas-malik, Bil (Bel, albo Baal) — malik i t. p. Ob. Schrader, Die Keilinschriften. X. W. K.
Ananjasz (od hebr. hanan — miły był, i jah — zamiast, Jehovah — Bogu) i Safira (od syryjsk. safar — piękny był, lub od gr. σαπφειροζ — szafir). Opowiadanie o obu tych osobach w Dz. Apostoł. 5, 1... przedstawia godzien uwagi przykład kary Bożej. Ananjasz, żyjący w Jerozolimie, sprzedał swoją własność ziemską i z otrzymanej summy część pewną zaniósł do Apostołów, udając, że całą ze sprzedaży summę składa na rzecz potrzebujących braci; Safira, jego żona, była z nim w porozumieniu. Gdy tedy Piotr, który, jak z opowiadania Dz. Apost. wnosić można przez objawienie Ducha Św. poznał kłamstwo, Ananjaszowi surowo jego występek wyrzucał, ten padł natychmiast trupem, podobnie jak i jego żona, która powtórzyła kłamstwo swojego męża. Występkiem ich nie było za-
