porfirowym. Pozostało po nim jeszcze 10 listów. Starzec to był pełen cnoty i roztropności. — Anastazjusz antypapież, ok. r. 855 wybrany na przekór wyborowi Benedykta III, ale cesarz Ludwik, na prośbę ludu i duchowieństwa rzymskiego, przez posłów skłonił go do dobrowolnej rezygnacji. (Haas). B.
Anastazy Rzymski, v. A. Biljotekarz, opat klasztoru Najśw. Marji Panny za Tybrem, bibljotekarz rzymski, żył około r. 848—886 i sprawował poselstwo od cesarza Ludwika Pobożnego, do cesarza Bazylego macedońskiego. Biegły w greckim, tłómaczył wiele z tego języka na łaciński. Wprawdzie łacina jego nie jest czysta, jednakże wielką położył zasługę swemi przekładami; bo, gdy autorowie greccy z owych czasów są zawiłymi, Anastazy podaje klucz do ich zrozumienia. Przełożył Nicefora (ob.) Chronologiam; Akta soborów powszechnych VI in Trullo, VII i VIII (drukowane w zbiorach Binjusza, Labbego, Hardouina i Mansi);, Żywot św. Djonizego Areop. z Metodjusza (ap. Surium, De vitis SS. 3 Octobr.); Żywot św. Jana Jałmużn. z Leoncjusza (ap. Rosweyd, Vitae Patrum t. I; ap. Bolland. Acta SS. 23 Jan.); św. Dymitra, czyli Demetrjusza (ap. Mabillon, Analecta t. I) i św. Piotra Balsama (ap. Surium, op. c. 3 Januar.; ap. Bolland, op. c. eod. die; ap. Ruinart, Acta primor. martyr.) i innych. Nadto, już to z greck. przełożył, już też zebrał z łacińskich źródeł Collectanea ad historiam Monothelitarum, zbiór nader ważny dokumentów (ed. Sirmond. Paris 1320, powtarzane w Opera Sirmondi, w Biblioteca Patrum, ed. Combefis i w Biblioth. PP., ed Lugduni t. XII); Żywoty Papieży: św. Agatona (ap. Bolland. Acta SS. 10 Januar.), św. Benedykta II (ib. 7 Maii) św. Grzegorza II (ibid. 13 Februar.), św. Leona II (ib. 28 Jun.), św. Paschalisa I (ib. 14 Maii), św. Pawła I (ib. 28 Jun.), św. Witaljana (ibid. 27 Januar.) i św. Zacharjasza (ib. 15 Mart.), które to żywoty wchodzą do składu Libri Pontificalis (ob.). Z Nicefora, Leoncjusza i Syncella (ob.) ułożył Historiam ecclesiasticam, seu Chronographiam tripartitam do r. 872 (ed. Fabrotti, w Hist. Byzant. Script. ob. Scriptortim corpus). X. W. K.
Anastazy, rzymski presbyter (kardynał), współczesny poprzedzającemu, jeżeli nie ten sam. Awanturnicze swoje życie skończył ok. r. 887. Szczegóły o nim mają Annales Bertiniani (z IX w.) i Akta syn. VI rzymskiego, pod Leonem IV r. 850 odbytego (ap. L. Holstenium, Collectio Romana bipartita, Romae 1662. i ap. Labbe, Concilior. Col.). X. W. K.
Anastazy Synaita, tak zwany od Góry Sinai, na której znajdował się klasztor zakonników. Pisarze dawniejsi, idąc za Nicoferem, przypuszczają tylko jednego Anastazego tego przydomku; nowsi znowu historycy, rozróżniają trzech Anastazych Synaitów, z których każdy, przez pewien czas, żył na górze Sinai, jako to: 1. Anastazy św., patrjarcha antjocheński. Święty ten, obok rzadkiej pobożności, posiadał głęboką znajomość Pisma świętego. Ściśle przestrzegał milczenia. Mówił tylko wtenczas, kiedy go do tego konieczność lub miłość zniewalały. W obejściu się był nader przystępny i miał zdumiewający dar pocieszania nieszczęśliwych. Dla wielkich cnót swoich, 561 r. został wyniesionym na stolicę antjocheńską. Gdy r. 563 wystąpił przeciwko cesarzowi Justynjanowi, obrońcy herezji, głoszącej, że Chrystus za życia miał ciało nieskazitelne i niecierpiętliwe, cesarz zagroził mu wygnaniem; ale tę pogróżkę, z powodu śmierci Justyniana, wprowadził w wykonanie następca jego Justyn Młodszy, r. 572. Do swej stolicy powrócił dopiero 595 r. i um. 599. Pozostało
