w. XIII były u nas archiwa sądowe, ziemskie i grodzkie (Maciejowski, Pamięt. o dziejach słow. II. 304). Ze względu, że nasze ustawy synodalne kazały w nie ingrossować dokumenty kościelne, krótko dotkniemy tu ich składu. Każdy powiat miał swoje własne archiwum, strzeżone przez notarjusza, regensa, lub wice regensa. Były w niém księgi, tak zwane podkomorskie (acta subcameralia), ziemskie (terrestria), grodzkie (castrensia), oraz przywileje pergaminowe. Pierwsze były pod nadzorem podkomorzego, do którego należało rozgraniczanie wszelkich dóbr. Drugie obejmowały czynności sądu ziemskiego; nie bywały ciągle otwarte do zapisywania w nich aktów, tylko w pewnych, w roku wyznaczonych terminach, czyli kadencjach, co nazywano positio actorum. Najdawniejsze volumina ziemskie, jakie dziś posiadamy, są bieckie z r. 1384 i sieradzkie od r. 1386. Księgi grodzkie starościńskie (akta capitanealia), strzeżone przez starostę grodowego (capitaneus), obejmowały początkowo same tylko czynności policyjno-kryminalne, do których należały rzeczy, mające za przedmiot: vis, ignis, foemina, raptus (Vol. leg. I. 78), lecz później przeszły pod ich jurysdykcję i wszelkie sprawy cywilne. Akta powiatowe, tak ziemskie jako i grodzkie, dzieliły się, stosownie do czynności w nich spisywanych, na pewne działy ksiąg, dotąd po archiwach dawnych zachowywane, t. j. na: 1) Księgi wieczyste (acta perpetuitatum), obejmujące w sobie sprzedaże wszelkich nieruchomości (resignationes), darowizny (donationes), dożywocia (advitalitates), oprawy (reformationes), wyderkafy (reemptiones) i t. p. — 2) Księgi zapisów (inscriptionum), do których zaliczano niekiedy i akta powyższe, oraz zastawy (obligationes), dzierżawy (arendae), różne układy (intercisae), cessje (transfusiones), potwierdzanie kontraktów (roborationes), pokwitowania (quietationes), długi (debita), obejrzenia ran (obductio vulnerum), wprowadzenie w posiadanie dóbr (intromissiones), kassacje praw, aresztów i t. p. — 3) Relacje (relationes), zwane też produkty lub oblaty, były to księgi około środka XVI w. założone, do których zaciągano wszelkiego rodzaju czynności, chociażby i po innych powiatach, nawet przed kilkuset laty spisane, czy to urzędowe, czy prywatne, np. przywileje, nadania, erekcje kościołów, miast, lub wsi, nominacje na urzędy, granice, testamenty, wywody rodowe czyli genealogiczne, metryki chrztu, sprzedaże, wyroki, listy i t. p. jakiekolwiek pisma. — 4) Pełnomocnictwa (plenipotentiae) do stawania we wszelkich sądach, celem załatwiania spraw różnorodnych; zamieszczano je początkowo w księgach zapisów, a od XVII w. gdzieniegdzie w oddzielne księgi. — 5) Wyroki (decreta) wydawane w sporach. Takie przedmioty objęte są voluminami, znajdującemi się w archiwach akt dawnych. Obfity tam materjał do opisu kościołów. Gdzie obecnie znajdują się archiwa tego rodzaju, można czytać w Encyklop. pow. Orgelbranda większej (t. II. 105...). X. Z. Ch.
Arcimboldi Jan Anioł, syn senatora medjolańskiego. Już, jako kapłana, wysłał go Leon X, Papież, r. 1517 do państw Skandynawskich, dla zbierania składki na kościół św. Piotra. Dopełnił tego posłannictwa, lecz musiał wprzód zapłacić królowi duńskiemu i szwedzkiemu, Chrystjanowi II, 1,100 florenów reńskich. Z Danji udał się Arcimboldi do Szwecji, którą, w imieniu Chrystjana II, rządził Sten Sture młodszy. Ten, chcąc się oderwać od Danji, zamierzył najprzód wyższe duchowieństwo (nieprzyjazne Chrystjanowi) ujarzmić. W tym celu pozyskał sobie Arcimboldego i, za jego upoważnieniem, zdegradował arcybiskupa
