znaczono publiczną pokutę na przebłaganie Boga, a zwłoki patrjarchy złożono uroczyście w sanctuarjum kościoła katedralnego konstantynopolitańskiego.
Artaxerxes, hebr. Artaszaszta, imię dwóch królów perskich, w księgach Ezdrasza; w persepolitańskich napisach nazywają się oni Artakhsathra (co podług Herodota (VI, 98) znaczy wielki król, podług Lassena (Zeitsch. f. Kunde d. Morgenl. VI, 1840), pochodzi od zendskiego areta, ereta, — czczony i khsasthra, — panowanie), w języku armeńskim Artaszes, w nowoperskim Ardeszir. Dawniejszy król perski tego imienia, nazywa się u greckich pisarzy Pseudosmerdes, u Justyna (1, 9, 11) ma on nazwę Oropastes. On to, na intrygi samarytanów, zakazał żydom dalszej budowy świątyni (Ezd. 4, 7...) i po siedmiomiesięczném panowaniu, wraz z magami, którzy go na tron wynieśli, został zabity r. 522 przed Chr. — Drugi Artaszasta panował za czasów Ezdrasza, który w 7 roku jego panowania (457 przed Chr.) wrócił z niewoli babilońskiej (Ezd. 7, 1...). W 20 roku panowania tegoż A., Nechemjasz był postawiony rządcą Judei (2 Ez. 2, 1). Ten Artaszasta jest to król perski, nazwany przez Greków Artaxerxesem, z przydomkiem Longimanus, który od 464—425 przed Chr. panował.
Articuli, w prawie kanoniczném nazywają się, krótkiemi zdaniami sformułowane, czyny, które strona procesująca się drugiej zarzuca i ma obowiązek dowieść. Articuli są czyny zaprzeczone przez stronę przeciwną i dla tego dowodzenia potrzebujące, przed ich zaprzeczeniem nazywają się pozycje, positiones. Strona, przeciw której są stawione takie pozycje, może albo wszystkie zaprzeczyć, albo wszystkie przyznać, albo jedne zaprzeczyć, a drugie przyznać. Jeśli wszystkie przyznaje, sprawa tém samém dowodzenia nie potrzebuje, jako przyznana; jeśli zaś wszystkim, lub niektórym przeczy, zaprzeczone pozycje stają się artykułami, articuli i stanowią przedmiot dowodzenia. Jeżeli sprawa nie jest cywilną, ale kryminalną, wtedy articuli mają nazwę inną, a mianowicie capitula. W ogóle articuli i capitula są tém, co w sądach świeckich obejmuje się nazwą: fakta do dowodzenia. Prawo kościelne wymaga używania w procesie pozycji, artykułów i kapitułów (Clement. Saepe. 2. De verbor. signif. Cap. Qualiter et quando. 24. De Accusat.), chociaż zwyczaj kurji nie wszędzie je zachowuje. S.
Arundo, z łacińskiego, trzcina. W obrzędzie kościelnym jest to laska z prawdziwej trzciny, na wierzchu której, jakby na lichtarzu, jest obsadzona świeca woskowa, we trzy gałęzie świec mniejszych się rozdzielająca, tak, żeby ich knoty formowały trzy kąty trójkąta. Używana raz tylko w roku, przy poświęceniu ognia w wielką sobotę. Zkąd jej początek przy tym obrzędzie, nie umieją wykazać liturgiści; można ją uważać za symbol łagodności Chrystusa, o którym mówi Izajasz (r. 42 w. 3): „Trzciny nałamionej nie skruszy.“ Trzy świece, wychodzące z jednej, mają ztąd pochodzić, że niegdyś, przy poświęcaniu ognia, trzy świece jakby w powróz skręcano, aby ich wiatr nie zgasił; a mają przypominać jednej natury trzy Osoby Trójcy Przenajśw., ich zaś światło przypomina nam światło nauki Chrystusowej. Wzmiankę o tego rodzaju przyrządzie czyni około r. 1295 Ordo Romanus, kardynała Gajetani; dawniejsze porządki mówią po prostu tylko o poświęceniu ognia. Arundo może być kwiatami ozdobne, tak jednak, by trzcinę widać było; po Mszy wielkosobotniej z lichtarza się usuwa i już się więcej nie zapala. S. R. C. 7 Grud. 1844 r. X. S. J.
