na biskupa w Pistoja (Pistoria) r. 1133, † 1153. Napisał Żywot św. Jana Gwalberta, † 1073 (Vita S. Joan. Gualberti), fundatora tejże kongregacji (ap. Mabillon, Acta SS. Ord. S. Ben. saec. VI par. II; ap. Bolland. Act. SS. 12 Julii; osobno zaś wyd. D. Thesaurus, Romae 1612); Vitam Bernardi Uberti, opata tegoż klasztoru, kardynała i biskupa Parmy (Affo, Vita di S. Bernardo degli Uberti, Parma 1788). Ob. Bolland. l. c. 22 Maji, t. V cf. t. VII. Ughelli, Italia sacra t. III s. 496. — Atton v. Haiton II, bp Wercelli (Atto v. Haito Vercellensis), od r. 945—960. Dla djecezji swej zebrał, z soborów i dekretaljów, statuta p. t. Capitulare, podzielone na 100 rozdziałów. Napisał także De pressuris ecclesiasticis, w trzech częściach: 1a De judiciis episcoporum, 2a De ordinationibus eppor. 3a De facultatibus ecclesiarum, — i Epistolas XI. Wydał to wszystko d'Achery, Spicileg. t. 8 (ed. nova t. I), a powtórzył Carol. Burontius del Signore, z dodaniem Expositionis 9 epistolar. S. Pauli, w Attonis Vercell. Opera, Vercellis. 1768 (2 t. f. z rycinami). X. W. K.
Attykus (Atticus), biskup konstantynopolitański od r. 406; † 10 Paźdz. 425 v. 426. Ur. w Sebaste, w Armenji, i wychowany przez zakonników, zarażonych macedonjanizmem; potém błędy swe porzucił i w Konstantpolu wyświęcony był na kapłana. Ponieważ za życia św. Jana Chryz. objął stolicę konstantynopolitańską nieprawnie, przeto musiał wiele znosić przykrości od joannitów (tak zwano przychylnych św. Janowi Chryz.), a Papież Innocenty I wyłączył go z Kościoła i nie chciał mieć z nim jedności, nawet po śmierci Chryzostoma, dopókiby imienia tegoż świętego nie przywrócił w dyptychach kościelnych. Po długim czasie, Attykus nietylko sam przystał na ten warunek, ale i wciągnął do tego innych biskupów (ok. r. 412). Na biskupstwie był gorliwym obrońcą wiary, przeciw messaljanom, wypędził pelagjanów z Konstpola i innych biskupów ostrzegał przeciw tymże heretykom. Lecz z drugiej strony, może przyczynił się mimowolnie do osłabienia jedności kościelnej. Od najdawniejszych czasów, biskup rzymski, oprócz zwierzchniej władzy nad wszystkimi biskupami wschodu i zachodu, był jeszcze patrjarchą zachodu, a jego jurysdykcja (jako patrjarchy zachodniego) sięgała włącznie aż do Epiru, Macedonji, Tessalji i Achaji. Kraje te, stanowiące Praefecturam Illyrici, Teodozjusz W. przyłączył do cesarstwa wschodniego, pod względem administracyjnym i politycznym. Lecz pod względem kościelnym, rzeczy się nie zmieniły: biskupi tych krain pozostawali i nadal pod władzą patrjarchy rzymskiego, którego osobę reprezentował tu bp Tessaloniki, z tytułem: Vicarius sedis Apostolicae. Taki stan wydawał się anomalją w Konstantynopolu. Biskupi tej stolicy, do roli politycznej Konstantynopola naciągając stanowisko kościelne, coraz więcej swoją jurysdykcję rozszerzali i mieszali się do spraw kościelnych, tak sąsiednich prowincyj, jak i Illiryku. W tym duchu postępował i A. Wyświęcił np. retora Sylwana, na biskupa philippopolitańskiego (w Tracji), a po trzech latach przeniósł go do Troady, we Frygji. Od ces. Teodozjusza II wyjednał dekret, aby żaden biskup trzech okolicznych egzarchatów nie mógł być wyświęcony, bez zezwolenia synodu kpolitańskiego; przez co temuż nieustającemu synodowi zapewnił przewagę, a jego prezesowie (biskupi Kpola) powoli przywłaszczyli sobie i rozszerzyli władzę patrjarchalną. Roku 421 wyjednał u tegoż cesarza drugi dekret, aby wszystkie causae majores (ważniejsze sprawy) Illyryku były rozstrzygane tylko z wiedzą biskupa kpol., jako te-
