Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 491.jpeg

485

Augustjanie.

jów: był wyjętym z pod jurysdykcji biskupiej, miał kardynała protektora, i (od r. 1319) ważny urząd zakrystjana kaplicy papiezkiej, do którego przywiązana jest godność biskupa in partib., zwykle powierzano członkowi tego zakonu. Papież Pius V 1567 zaliczył eremitów do rzędu zakonów żebrzących, wyznaczył im miejsce po dominikanach, franciszkanach i karmelitach, nie zabraniając wszakże posiadania dóbr i dochodów. Konstytucja zakonu jest więcej arystokratyczną, aniżeli monarchiczną. Na jego czele stoi jenerał, którego wybór i złożenie z urzędu należą do kapituły, zgromadzającej się co lat sześć; władza jenerała jest bardzo ograniczoną przez urząd definitorów. Każdy klasztor ma przeora, każda prowincja prowincjała, z czterema definitorami i jednym lub więcej wizytatorami. Reguła augustjanów, w porównaniu do innych reguł zakonnych, nie jest susurową, jednakże od XIV w. wielce już od pierwotnej odstąpiono karności. Skutkiem tego zaniedbania, potworzyły się w łonie zakonu oddzielne zgromadzenia, dążące do utrzymania lub przywrócenia całej ścisłości pierwotnej reguły; zgromadzenia te, pod nazwą obserwantów regularnych, otrzymały dla siebie osobnego wikarjusza jeneralnego, pozostając zresztą uległe jenerałowi całego zakonu. Takiém było zgromadzenie założone w Saksonji 1493, którego wikarjusz jeneralny Jan Staupitz, z początku był przyjacielem Lutra, należącego także do eremitów augustjanów. Ale skutkiem pseudo-reformacji, zgromadzenie to utraciło prawie wszystkie swoje klasztory i w końcu połączyło się ze zgromadzeniem w Lombardji. Do augnstjanów ścisłej obserwy należą także członkowie zgromadzenia, założonego 1593 r. w Bourges, we Francji, którzy różnili się sukniami obciślejszemi i otrzymali nazwę augustjanów mniejszych; nie mając oddzielnego wikarjusza jeneralnego, stanowili oni, ze swoją prowincją św. Wilhelma, czterdziestą drugą prowincję obserwantów. Pomiędzy temi wszystkiemi zgromadzeniami obserwantów, najściślejsze i najbardziej zasłużone były trzy kongregacje eremitów augustjanów bosych, jako to: 1. Aug. bosi hiszpańscy, albo rekolekci. Augustjanie portugalscy, Ludwik de Montoya i Tomasz a Jesu, powzięli 1530 zamiar wprowadzenia surowszych statutów, opartych na regule św. Augustyna; ale niewola o. Tomasza a Jesu w królestwie Marokańskiém, dokąd towarzyszył królowi Sebastjanowi, w czasie jego wyprawy do Afryki, powstrzymała wykonanie ich zamiaru. Zamiar ten przeprowadził dopiero Ludwik Ponce z Leonu, znakomity teolog i poeta; statuty jego były przyjęte, 1588, w Hiszpanji, za wpływem króla Filipa II, przez klasztor obserwantów nowo założony w Talavera. Wkrótce potém klasztory augustjanów bosych założono w Postillo, Nava, Toboso, Saragossie, etc., a 1622 utworzyły one, pod oddzielnym wikarjuszem jeneralnym, zgromadzenie niezależne, o pięciu prowincjach: trzech hiszpańskich, a dwóch zamorskich. Krótki tylko czas utrzymywali się w Japonji. W każdej prowincji mają klasztor, zawsze położony w miejscu samotném i blisko klasztoru mają kilka pustelni, w których mieszkają zakonnicy, pragnący osiągnąć wyższy stopień doskonałości, i gdzie, obok zachowania reguły swojego zakonu, zobowiązują się do surowszych praktyk pokutniczych. Zwyczajni augustjanie bosi przestrzegają także milczenia. Noszą suknię czarną i obcisłą, z krótkim kapturem, pas skórzany, długi płaszcz czarny i sandały plecione. 2. Augustjanie bosi włoscy. Andrzej Diaz, aug. bosy włoski, wprowadził nową reformę u Augustjanów w Neapolu 1592 r., a wkrótce potém i w Rzymie; następnie aug. bosi włoscy