Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 559.jpeg

553

Azja.

rządku i trjumf religji chrześcjańskiej może tu bardzo prędko nastąpić, ponieważ polityczne wstrząśnienia, na jakie są wystawione Chiny od niejakiego czasu, osłabiać muszą panującą religję, a Kościół katolicki, już przed 300 laty, przygotował podstawy do nowego odrodzenia religijnego. W pośrod stepów Mongolji, krzyż Chrystusowy zatknął r. 1865 belgijski missjonarz Teofil Verbist, z trzema innymi księżmi. Mongolja ma już kilkanaście szkółek katolickich i sześciu kapłanów, z ludności miejscowej nowo wyświęconych. Japonja, dzięki naciskowi Rossji i Stanów Zjednoczonych, porty swoje otworzyła Europejczykom, a przez to i Kościołowi ułatwioną została praca apostolska. Prześladowanie nie złożyło tu miecza zupełnie do pochwy, ale miecz ten stępiony cierpliwością i poświęceniem chrześcjańskiém. — Niedaleko od gęsto zaludnionych Indochin, Europejczycy zajęli ogromną, lądowi europejskiemu równającą się, a prawie pustą Nową Hollandję, i jakkolwiek chciwość i żądza panowania w zaludnianiu tego kraju główną jest pobudką, to wszakże złość ludzka nie zdoła udaremnić planów Opatrzności w rozszerzaniu słowa Bożego na ziemi. W Nowej Hollandji liczba biskupstw ciągle wzrasta, a schrytjanizowana Australja nie małą może się stać pomocą do wzmocnienia Kościoła, pomiędzy wschodnio-azjatyckiemi ludami. — W końcu dajemy krótki przegląd hierarchji kościelnej. Co do Azji Mniejszej, Syrji, Palestyny, Armenji i krajów nad Eufratem leżących, odsyłamy do art. Turcja. — Kościół zachował tu wiele djecezji, i jakkolwiek cyfra katolickiej ludności nie jest bardzo wysoką, Kościół wszakże troskliwie przechowuje wspomnienie dawnych stolic biskupich, jako zadatek upragnionego odrodzenia. W ostatnich czasach protestantyzm próbuje usadowić się w tych krajach, urządza missje, a w ostatnich czasach założył angielsko-pruskie biskupstwo w Jerozolimie. Działalność cala protestantów ku temu jest skierowana, aby rozniecać w rozmaitych sektach nienawiść przeciwko Kościołowi. W części Armenji i na Libanie udało im się to do pewnego stopnia; założenie zaś protestanckiego biskupstwa w Jerozolimie obudziło w katolickich narodach żywszy interes ku temu wszystkiemu, co się Palestyny dotyczy. — Maronici w Syrji i na Cyprze, od 200 do 300 tysięcy ludności liczący, wyznają religję katolicką; Pius IX erygował kilka nowych biskupstw maronickich. W Arabji cała prawie ludność należy do islamu, w ostatnich dopiero czasach powstały drobne katolickie osady w Adenie i miastach wzdłuż morza Czerwonego; oprócz tego, w północno-zachodnim zakątku, Hauran (Auranitis), mieszkańcy wyznają religję katolicką; na zachodzie i północo-zachodzie istnieją także gminy nestorjańskie i armeńskie. Łacińskie biskupstwo Ispahanu jest tymczasowo połączone z biskupstwem Babilonu, gdyż liczba katolików w Persji jest bardzo szczupła. Wiele gmin armeńskich i nestorjańskich połączyło się już z Kościołem katolickim, pomimo intryg i zabiegów amerykańskich missjonarzy, osiadłych nad jeziorem Urumia. W Turanie, Afganistanie i Beludżystanie ludność także, prawie w całości, należy do mahometanizmu. Dopiero, od czasu jak Anglicy podbili Pendżab, chrześcjańscy missjonarze zaczęli udawać się do wyżej wymienionych krajów. W Indostanie, Kościół zaczyna powoli odzyskiwać dawny swój wpływ. Chrześcjaństwo rozszerzone tu przez Portugalczyków, później ciężkiemu prześladowaniu ulegało pod panowaniem Hollendrów i Anglików. Następnie Hollendrzy zostali ztąd wyparci i Kościół w lepszém znalazł się położeniu. Z odrodzeniem się zakonów i życia religijnego w Europie, przebudziło