dle zwykłego sposobu wyrażania się, chcemy być szczęśliwymi, chociaż nie możemy chcieć rzeczy przeciwnej. Podobnie mówi się o Bogu Ojcu, że kocha Syna, że ma w Nim upodobanie, a przecież to jest wola, której nie może zmienić na coś przeciwnego. Prócz tego, duchy błogosławione kochają sprawiedliwość, potępione, nienawidzą jej, lecz ani te, ani tamte nie mogą chcieć czego innego (De lib. arb. c. 3). Otóż, czyż taka wola, która nie może zmienić się, może być nazwana wolną? Dla czegóżby nie, odpowiada Bajus i odwołuje się do św. Augustyna, który w wielu miejscach wolność woli na tém zasadza, że nie jest poddana konieczności zewnętrznej (violentia), i za tém wolniejszą ją ogłasza, czém bardziej jest poddana pewnej konieczności wewnętrznej, skłaniającej ją do sprawiedliwości, i im mniej może od tej sprawiedliwości odpaść, czyli raczej grzeszyć, i konieczność tę nazywa błogosławioną, beata necessitas, której, jak wiadomo, podlegają duchy błogosławione (De lib. arb. c. 8 in Annot.; Ad censur. sorb.; Opp. p. II p. 11). Otóż, według Bajusa, człowiek zaplątał się w taką konieczność przez grzech; może on grzeszyć tylko, a pomimo tego nie przestaje być wolnym. Kiedy mu zarzucano, że w takim razie nie może być mowy o poczytalności winy, odpowiada, że owszém, wina poczytuje się, gdyż wolność zawiera się w tej konieczności i człowiek, z powodu swego udziału w grzechu pierworodnym, musi sam sobie przypisać tę konieczność grzeszenia. Według niego, człowiek, pod grzechem pierworodnym, różni się od potępieńców tylko tém, że, przy pomocy Bożej, może być znowu zbawiony, gdy tamci są bez żadnej nadziei (De lib. arb. c. 4). Ten moralny determinizm (ob.) nie jest zgodny ani z nauką Kościoła, ani z nauką św. Augustyna, jak chciał Bajus. Bajus, formułując swoje błędy, najczęściej powołuje się na Hypognosticon i na dzieło p. t. De vocatione gentium, oba niesłusznie przypisywane św. Augustynowi. Porównaj artykuły: Łaska, Jansenjusz i Jansenizm, Zasługa. Dzieła Bajusa p. t. Michaelis Baii, celeberrimi in academia lovianiensi theologi, Opera; cum bullis Pontifium, et aliis ipsius causam spectantibus, jam primum ad Romanam Ecclesiam ab convitiis protestantium, simulac ab arminianorum ceterorumque hujusce temporis pelagianorum imposturis vindicandam, collecta, expurgata, et plurimis quae hactenus delituerant opusculis aucta, studio A. P., theologii, Colon. Agrip., wydał benedyktyn Gabrjel Gerberon r. 1696. W pierwszej części mieszczą się dzieła Bajusa, w drugiej dokumenty, tyczące się kontrowersji. Czytając tę drugą część, trzeba się mieć na ostrożności, bo Gerberon, podejrzany o jansenizm, staje bezwarunkowo po stronie Bajusa. Cf. Linsenmann (prof. w katol. fakultecie w Tybindze), Michael Bajus und die Grundlegung des Jansenismus. Tübing. 1867.
Baka Józef, ks. jezuita, ur. się 1706 r., z ojca skarbnika mińskiego. Fundował rezydencję w Błoniu; przebywał długo w Wilnie. Głównie zajmował się missjami. Dobry zakonnik, lichy wierszopis, znany jest powszechnie, jako autor Uwag o śmierci niechybnej, wszystkim pospolitej. Zabawnemi swemi wierszami chciał B. zwrócić uwagę na poważny przedmiot rozmyślania. Natchnienie, a raczej pobudkę do tego wziął B. z tańca śmierci (ob.), dosyć u nas upowszechnionego w obrazach kościelnych i klasztornych. Pomimo jednak intencji autora, wiersze jego nie tyle poważne myśli, ile pusty śmiech budzą. I to im też zjednało rozgłos i kilka wydań: 1766 w Wilnie, 1806 w Wiln. z przedm. Korsaka, 1828 w Warsz., 1855 w Wilnie, z przedmowami Syrokomli. Napisał także Nabożeństwo
