Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 126.jpeg

119

Bellarmin.

tak z powodu swego katolickiego autora, jak i z tytułu swej naukowej wartości, mogło być bardzo niebezpieczném. Pracę Bellarmina, broniącą praw Stolicy Świętej, parlament angielski uznał za niebezpieczną, potępił ją wyrokiem z d. 26 Listopada 1610 r. i zabronił jej sprzedaży, pod karami za zniewagę majestatu wymierzanemi. Z innych dzieł Bellarmina, wspominamy jeszcze o następnych: De officio principis christiani, Romae 1609; Admonitio ad eppum Theanensem, nepotem suum, quae necessaria sunt episcopo salutem aeternam in tuto ponere volenti, Paryż 1618. Wyborny jest jego łaciński Komentarz na psalmy; jest on lepszy od wielu dzisiejszych komentarzy i byłby jeszcze cenniejszym, gdyby więcej uwzględniał tekst hebrajski. Kazania Bellarmina są pouczające, bez zapału jednak oratorskiego pisane, zbliżają się więcej do małych traktatów teologicznych: wiele jednak przez nie Bellarmin dokonał nawróceń; wyszły w Kolonji w 1615 roku p. t. Conciones halitae Lovanii. Jest także Bellarmin autorem wielu pisemek ascetycznych, jako to: I. De ascensione mentis ad Deum per scalas rerum creatarum, Paryż 1606; II. De aeterna felicitate sanctorum, Antw. 1616; III. De gemitu columbae seu de bono lacrimarum, Antw. 1617; to ostatnie pisemko wywołało, po śmierci autora, żywą polemikę pomiędzy zakonnikami: karci w niém bowiem nadużycia i nieporządki klasztorne; IV. De septem verbis Domini in cruce prolatis, Antw. 1618; V. De arte bene moriendi, Antw. 1620. Wszystkie te książeczki napisał Bellarmin w nowicjacie jezuitów w Rzymie, gdzie corocznie odbywał czterotygodniowe rekollekcje, gdzie też i umarł 17 Września 1621 r., mając lat 79. Świątobliwość Bellarmina wyrównywała jego nauce, zkąd kilkakrotnie zamyślano o jego kanonizacji, lecz za każdą razą znalazły się nowe przeszkody. Zdaje się, iż głównym powodem nie dojścia do skutku jego kanonizacji, było niezgodne z prawdą wyrażenie się, w przedmowie do klemensowskiej edycji Wulgaty, iż „błędy syxtyńskiego wydania, były tylko drukarskiemi błędami,“ jak również to, co mówi na tytule drugim, iż edycja klemensowska była poprawioną i wydaną z polecenia Sykstusa V, jussu Sixti V recognita atque edita. Po raz ostatni kwestję kanonizacji Bellarmina podniesiono za Papieża Benedykta XIV, który dawniej jeszcze, jako kardynał, wielce się nią był zajmował; lecz burza, jaką wówczas przeciwko jezuitom podniósł dom Burbonów, nie pozwoliła o tém myśléć. Pomimo to jednak, Bellarmin zostaje w wielkiém poszanowaniu u wszystkich katolików. Protestanccy nieprzyjaciele jego w Niemczech, jeszcze za życia Bellarmina wydali paszkwil o rozpacznym zgonie Bellarmina: „Zuverlässige u. wahrhafte Geschichte des verzweiflungsvollen Todes Rob. Bellarmins.“ Łatwo pojąć, iż nieprzyjaciele jak najrychlej chcieli go widzieć na marach, lecz trzeba było być pozbawionym wszelkiego wstydu i uczciwości, aby ogłaszać dzieło, które sami protestanci dzisiejsi nazywają „pełném kłamstwa i oszczerstw“ (Ersch u. Gruber, Encykl. 8, 434). Szczegóły o życiu Bellarmina, ob. w obszernej jego bjografji, wydanej po włosku przez Jakóba Fuligatti S. J. w 1624 roku w Rzymie. Przełożył ją na język łaciński o. Sylwester Petrasaneta, Liége 1626; Jan i Piotr Morinowie wydali ją po francuzku. Daniela Bartoli, De vita Bellarmini, 1677 roku, jako też: Imago virtutum Rob. card. Bellarmini a Marcello Cervino ejus nepote (Ingolst. 1625 i Solisbaci 1843). Bjografja Bellarmina wyszła też w Strasburgu u Kollmanna w 1846 roku, napisał ją pewien ksiądz z Frankonji, opierając się na