Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 162.jpeg

153

Benedyktyni.

36 prowincji, a niektóre z nich obejmowały całe królestwa, jak Polskę, Szwecję, Anglję i Sycylję. Lecz właśnie to wielkie rozszerzenie się zakonu przeszkadzało urzeczywistnieniu zamierzonej reformy, pomimo gorliwości i dobrej woli niektórych opatów. W Anglji Lanfranc założył nową kongregację, która okazała Kościołowi wielkie usługi i prześladowaniom dzielnie stawiała czoło. Roku 1335 zaprowadziła ona u siebie nowe ćwiczenia i surowsze życie. Na podstawie bulli Benedykta XII zreformowały się niektóre klasztory, jak S. Justyny w Padwie, na Monte-Cassino (1409), w Mölk, w Austrji (1418), w Bursfeld pod Getyngą (1461). Powstały nowe kongregacje, z liczby których najważniejsza była śś. Witona (St. Vanne) i Hidulfa. Początek swój wyprowadza ona od Dydaka (Didier) de la Cour} (ur. 1550, umarł 1623), zakonnika klasztoru St. Vanne (monasterium S. Vitonis), w Verdun, w Lotaryngji, któremu udało się położyć koniec niemoralnemu życiu braci. Klasztor św. Hidulfa w Wasgau naśladował jego przykład; oba klasztory zawiązały ścisły między sobą związek i ustawę kongregacji zatwierdził Klemens VIII. Potém przystąpili do niej benedyktyni z całej Lotaryngji i Alzacji i niektórzy z Burgundji. Reforma Didiera odnosiła się głównie do ascezy, lecz wkrótce w nowej kongregacji zakwitły wzorowe szkoły, z których wyszło kilku znanych pisarzów, jak Calmet, Ceillier (Cf. Chron. gén. de l’ordre de St. Benoît, t. IV). Najważniejszą w nowszych czasach jest kongregacja S. Maura, której członkowie znani są pod nazwą maurynów (ob. Maurus). Przeszło sześć wieków konarami swemi okrywało cały zachód wspaniałe drzewo benedyktyńskiego zakonu, który liczył kiedyś 37,000 klasztorów, dał Kościołowi 24 Papieżów i zastęp przeszło 50,000 świętych (Fuxhoffer, Monasteriologia Hungariae, Veszprimii 1803). Bucellini w swojém Menologium Benedict. podaje, że na soborze bazylejskim liczono 82,641 klasztorów, wszystkich odrośli benedyktyńskich. Pomimo supressji wielu klasztorów benedyktyńskich i dzisiaj zakon ten wcale nie może być uważany za umierający: że jest w nim siła życia, pokazują następujące cyfry Edwarda Hipeljusza, z jego Album Benedictinum (S. Vincentii in Pensylvania, 1869 roku) wzięte. W roku wydania tego albumu zakon liczył: 120 opatów, 18 opatów tytularnych, 2,089 zakonników, pomiędzy którymi było 151 pisarzy kościelnych żyjących, a dzieł przez nich napisanych 541; 114 świętej teologji i filozofji doktorów, 340 professorów publicznych, 226 laików; klasztorów 88, szkół wyższych 64. Zakon ten w wyższej hierarchji liczył tego roku: 1 kardynała, 7 arcybiskupów i 15 biskupów. Kongregacje benedyktyńskie są obecnie następne: 1) Kassyńska. W skutek ostatnich wypadków na półwyspie włoskim, klasztory tej kongregacji, ogołocone z zakonników i pozamieniane, z bardzo małym wyjątkiem, na użytek świecki, dzieliły się na prowincje: rzymską (5 klasztorów), etruską (2 klasztory), longobardzką (3 klasztory), neapolitańską (3 klasztory), sycylijską (8 klasztorów), subiaceńską, sublacensis (6 klasztorów). Do tej kongregacji zalicza się apostolska prefektura missji benedyktyńsko-kasyńskiej nad rzeką Swan (ad Cygni fluvium), w Australji zachodniej, mająca klasztor w nowej Nursji. Missję tę 1846 r. założyło dwóch benedyktynów hiszpańskich, Benedykt Serra i Rudesindus Salvado. Klasztor nowej Nursji do godności prefektury apostolskiej poniesiony 1866 r. Klasztor ten liczy: 1 biskupa, 4 kapłanów, 35 laików.