kustodjalny kl. fundacji Mikołaja Krzyszt. Radziwiłła 1594 r. Zasław, Janusza księcia Ostrogskiego r. 1606; Kretynga, dawniej zwana Karolstadt, fundacji Jana Kar. Chodkiewicza 1602, przy klasztorze była cura animarum i szkoła o dwóch klassach (X. Stan. Czerski, Opis Żmudzkiej djec., Wilno 1830); Cytowiany, fund. Andrzeja Wołłowicza r. 1614, tu był nowicjat i cura animarum; Telsze r. 1624 przez Sapiehę, kanclerza litew., i tu utrzymywali szkołę, podobnie w Datnowie fund. Jana Brzostowskiego, referend. litew., 1701 r.; w Mińsku 1624 przez Kęsowskiego założeni; Dąbrówna, fund. Mikołaja Hlebowicza, kaszt. wileńs., 1624; Słonim, Jędrzeja i Katarzyny Radwanów 1630; Iwie, Mikołaja Kiszki, wojew. mścisławskiego, 1631; Druja, Kazim. Leona Sapiehy, podkancl. litew., 1643; Sapieżyn, tegoż Sapiehy 1653; Brześć litewski, fund. Galimskiego 1659; Słuck, przez Bogusława księcia Radziwiłła r. 1661; Łuck, przez Agnieszkę z Broniczów Janiszewską; Wołożyn, przez Józefa Bogusława Służkę, mar. litew., 1681; Mohilew, przez Teodora Rzewuskiego 1687; Traszkuny, przez Wład. i Annę z Karengów Sokołowskich, podkom. infl., 1696, ze szkolą; Bienica, przez Michała Kaz. Koziełł, podsk. lit. 1700; Mścisiaw, przez Jana Hurko, chorążego witeb., 1727; Wielona, przez Michała Ryka 1752 r.; Łukomla (Lubomla), przez Jana Łukomskiego; w Dubnie, na Wołyniu, 1614. Następne klasztory bernardyńskie na Litwie w r. 1832 zniesione: w Orszy, fundacji Jędrzeja Młockiego, star. chełm., 1653; w Witebsku, Jana Chrapowickiego, wojew. witebsk., 1676; w Mikulinie, Marjana Ogińskiego, kaszt. witebsk., 1720; w Hłusku, Aleks. Połubińskiego, marsz. wołkowyskiego, 1662; w Berezynie, Wład. Paca, chorąż. litew., 1737; w Sieliszczach, Józafata Sielawy, wojew. połock., 1726; w Pińsku, księcia Michała Korybuta Wiśniowieckiego, het. lit., 1717; w Trokach, Eust. Wołłowicza, bisk. wil., 1617; w Żytomierzu, Kajetana Ilińskiego, kancl. lit., 1764; oraz w Janowie na Podolu, w Jarmolińcach, Cudnowie, Workowicach, Janówce, Jurewiczach, w Mozyrzu. Na Litwie więc zakon bernardyński bardzo był rozgałęziony i liczne oddawał posługi, bądź przychodząc z pomocą kapłanom świeckim, bądź utrzymując parafje i szkoły bezpłatne. Im też oddano kapelanje w odległych miastach Rosji i Syberji, jakie po części dotąd spełniają. Obecnie klasztory bernardyńskie w małej tylko znajdują się liczbie. W. księstwo Poznańskie i Prusy wcale ich nie posiadają. Galicja ma 7 w archid. lwowskiej, a mianowicie: we Lwowie, Sokalu, Chrystjanopolu, Brzeżanach, Leśniowie, Gwoźdcu, Zbarażu; 5 w djecezji przemyskiej: w Leżajsku, Rzeszowie, Przeworsku, Dukli, Samborzu; dwa w djec. tarnowskiej: w Kalwarji Zebrzydowskiej i Tarnowie, oraz 2 w djecezji krakowskiej: w Krakowie i Alwernie. Królestwo polskie, po kassacie klasztorów r. 1864, ma bernadyńskich 5, to jest w djec. kujawsko-kaliskiej: w Kazimierzu, Kole, Warcie i Widawie, a w sandomierskiej: w Paradyżu czyli Wielkowoli.. W cesarstwie Rosyjskiém przed 10 laty byli: w Wilnie (suprym. 1864), Mohilewie, Iwie, Wołożynie, Budsławiu, Słonimie (suprym. 1864), Kretyndze, Cytwianach, Traszkunach, Datnowie, Zasławiu, Nieświeżu i Mińsku. X. S. Ch.
Bernardynki stanowią gałąź zakonu św. Franciszka Serafickiego. Oprócz bowiem męzkiego zgromadzenia, które nazywa się pierwszym, ustanowił on drugi, dla niewiast, i trzeci zakon, dla ludzi obojga płci na świecie żyjących. A jako zakon franciszkanów udoskonalał się i wzrastał w surowości na obserwantów różnego stopnia, tak podobnie działo się
