Lepiewicz i Chrystjan Jungling zaczepili imieniem akademji krak., zamojskiej i poznańskiej, w dziele Manifestacja etc., wydał w odpowiedzi; 10) Objaśnienie widoku historycznego. Nadto pozostawił jeszcze: 11) Żywot Stanisława Karnkowskiego; 12) Mowę żałobną, mianą 1766 r. w czasie nabożeńswa w Poznaniu, za duszę zmarłego Stanisława I, kr. polsk.; 13) Kazanie na pogrzebie Józefa hr. Lipskiego, i 14) Alexy, cesarz wschodni, tragedja, czyli miłości prawdziwej i wierności śliczny dowód, na dniu ślubnego związku z drukarni na światło publiczne wydana, w Pozn. 1774 (przypisana Teodorowi hr. Koźmińskiemu i Joannie hr. Działyńskiej). Cf. Brown, Bibl. pisarzy assyst. polsk. N.
Bielski Marcin, ur. we wsi Biała, w ziemi Wieluńskiej 1495 r. Służył za młodu wojskowo pod Janem Tarnowskim i znajdował się w bitwie pod Obertynem. Później bawił na dworze Piotra Kmity, wojewody krakowskiego, aż do zgonu tegoż, t. j. do 1553 r. Tu więc napisał pierwsze dzieło: Żywoty filozofów, Kraków 1535 r., i następnie Kronikę wszystkiego świata, wyd. w Krakowie u wdowy Florjana Unglera 1550 r. W tém pierwszém wydaniu Kroniki zaszła omyłka, która nabawiła autora wielkiego kłopotu. Wymienił on pod r. 1505 niejakiego Myssowskiego, którego król Aleksander kazał ściąć za kradzież. Wydrukowano przez omyłkę: Myszkowskiego. Można i zasłużona w kraju rodzina zapozwała autora przed sąd królewski, za rozgłaszanie fałszywych, ubliżających sławie wieści. Stawił się zapozwany przed sądem w Piotrkowie 1552 r. Król z panami radnymi wysłuchał tłumaczenia obwinionego. Nakazano mu złożyć przysięgę, jako nie z jego polecenia, lecz przez omyłkę wydrukowano nazwisko Myszkowskiego. Wykonał M. Bielski przysięgę, zatém król uznał go niewinnym. Sprostował autor omyłkę w drugiem wyd. 1554 r. Pierwsza historja powszechna, z włączeniem dziejów Polski do 1553, w języku polskim, wielkiego doznała powodzenia. R. 1564 ukazało się trzecie wydanie Kroniki. Pisał M. Bielski to dzieło w epoce najżarliwszej walki protestantów z duchowieństwem i Kościołem. Nie występuje on w pismach swych z przekonaniami antykatolickiemi, ale okazuje się pobłażliwym dla protestanckiego obozu. Podejrzywano go więc o sprzyjanie nowatorom i dla tego umieszczono dzieła jego na indeksie książek zakazanych (Index auctorum et librorum prohibitorum in Polonia editorum, Cracoviae 1604—1617). Węgierski (Regenvolscius) w swej Historji reformacji, posądzający z nieznanych zupełnie przyczyn Jana Kochanowskiego o sprzyjanie protestantyzmowi, stawia go obok Marcina Bielskiego. Co dotyczy ostatniego, na usprawiedliwienie swego podejrzenia przytacza zdanie z Kroniki świata, z rozdziału o Turcji, które poczytuje za wyznanie wiary protestanckiej autora: „Gdzie Chrystusa nie masz, ludzka myśl nieustawiczna, bo na rozmaite myśli rozchodzi się, chwiejąc się i na tę i na ową stronę co też i u nas chrześcjan to najdzie, którzy gdzie indziej zbawienia szukają, niż u samego Zbawiciela“ (wyd. 3-e k. 260). Inne M. Bielskiego prace są: Sprawa rycerska 1569 r., obejmująca rozprawy o sztuce wojennej u starożytnych i nowożytnych narodów, nakoniec w Polsce; znane są jego broszury treści satyrycznej: Rozmowa nowych proroków, dwu baranów o jednej głowie, 1587 r. Sen majowy pod gajem zielonym jednego pustelnika, 1590 r. Sejm niewieści 1595 r. Ostatnia z prac pomienionych obejmuje wiele pouczających szczegółów do dziejów obyczajów owoczesaych w Polsce. Um. M. Bielski w 80 roku swego życia, w jedności
