Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 046.jpeg

34

Buddaizm.

ścjańskiej. Buddyści przytém nie są wcale fanatyczni: chętnie dają się przekonać i nie odpychają od siebie tych, co im przynoszą jakąś nową naukę. Dowodem tego są świetne rezultaty missji, przedsiębranych na Cejlonie. Chrześcjaństwo znajdzie tu z czasem obszerne i żyzne pole dla swojej działalności i nie mylimy się zapewne, twierdząc, że dziejowém posłannictwem buddaizmu jest przygotowanie znacznej części ludów azjatyckich do przyjęcia chrześcjaństwa. Przeważająca liczba buddystów w stosunku do wyznawców innych religji, np. mahometan, odznaczających się upornym fanatyzmem, jest pomyślną dla Kościoła wróżbą. Nie należy wszakże zapominać o trudnościach, które szerzenie chrześcjaństwa między buddystami napotyka, gdyż to samo, co ułatwia przystęp nauce Chrystusa, przeszkadza jej umocnieniu się. Buddysta chętnie przyjmuje chrześcjaństwo, lecz niechętnie porzuca buddaizm. Charakterem buddaizmu od początku była tolerancja i wyrozumiałość dla innych. Buddaizm przyjął do swojej nauki cały braminizm, a potém przyjmował inne religje. Dla buddysty więc nie jest to najmniejszą sprzecznością wyznawać Chrystusa obok Buddy. W tém więc tkwi największa trudność, którą usunąć należy; a że daje się ona usuwać, o tém wymownie świadczą krajowi katolicy na Cejlonie, którzy, pomimo długich i ciężkich prześladowań Hollendrów, przy swojej wierze pozostali. — Cf. E. Burnouf, Introduction á l’histoire du buddhisme indien, Par. 1844, i Le Lotus de la bonne loi, traduit du sanscrit, accompagné d’un commentaire et de vingt-et-un mémoires relatifs au buddhisme, Par. 1852; oba dzieła zadziwiającej uczoności, pierwsze utorowały drogę do naukowego wyjaśnienia buddaizmu. — Lassen, Indische Alterthumskunde, Bonn 1847—52. — Hodgson, Sketch of buddhisme, derived from the Bauddha scriptures of Nipal, in Transac. of Roy. Asiat. Society, Lond. 1829. — Tegoż Notices on the languages, litterature and religion of the Bauddhas of Nipal and Bothan. As. Research. t. XVI. — Tegoż European speculations on buddhisme. As. Soc. of Bengal, t. III — Choma Körösi, Analysis of the Dulva. Analysis of the Sher-chin, P’hal-ch’hen, Dkon-seks, Do-de. — Tegoż Notices on the life of Shakya, extracted from the tibetan authorities. — Tegoż Notices on the different systems of buddhisme, w Dzienniku azjatyckiego tow. bengalskiego t. III, XX i VII. — Wilson, Notice of three tracts received from Nepal, As. Research, t. XVI. — Abel Rémusat, Mélanges Asiatiques, Paris 1825, i Nouvelles melanges 1829. — Tegoż Recherches sur les langues tartares, Par. 1820. — Foc-Koue-Ki ou Rélation des royaumes buddhiques, voyage dans la Tartarie, dans l’Afghanistan et dans l'Inde, exécutée à la fin du IVme siècle, par Chy-Fa-Hian, traduit du chinois par Rémusat, Klaproth et Landresse, Par. 1836. — Deshauterayes. Recherches sur la religion de Fo, w Dzienniku az. beng. t. VI. — Turnour, Examin. of the Pali buddh. annals, w tymże dzienniku t. VI. — Tegoż The Mahavansi in roman characters with the translations. Cejlon 1837 roku. — Upham, The Mahavansi, the Raja-ratnacari and the Raja-vali, forming the sacred and historical books of Ceylon, 3 t. Lond. 1833. — Schmidt, Ueber einige Grundlehren des Buddhismus, i Mém. de l’académie des sciences de Pétersbourg, t. I. — Tegoż Geschichte der Ostmongolen, Petersb. 1849. — Schiefner, Eine tibetanische Lebensbeschreibung Ssakia-munis. Petersb. 1849. — Foucaux, Rya Tch’er Rol Pa ou Dé-