Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 319.jpeg

309

Chronologja biblijna.

Widzimy na powyższych tablicach, że w chronologji przedpotopowej, co do ogólnej liczby lat każdego patrjarchy prawie niema różnicy między trzema tekstami: Adam żył 930 lat według hebr., samaryt., i 70; Seth 912, i t. d.; w latach tylko Jareda różnią się teksty o 100; w Enocha o 5; w Lamecha o kilkadziesiąt lat. Różnica zaś jest w tém, że 70 daje patrjarchom przed urodzeniem syna pierworodnego po 100 lat więcej, niż hebr.; hebr. zaś przeciwnie, daje im po urodzeniu syna pierworodnego po 100 lat więcej, niż 70. Samaryt. zaś więcej się zgadza z hebr. niż z 70. W chronol. popotopowej przeciwnie: 70 zgadza się więcej z samaryt., niż z hebr. §. 8. Co okresu trzeciego (okresu od Abrahama do Mojżesza), obliczyć się da długość jego w następujący sposób: Gen. 15, 13. mówi Bóg do Abrahama: Wiedz wprzód wiedząc, że gościem będzie nasienie twoje w ziemi nie swojej i podbiją je i ucisną przez 400 lat. Zdaje się, że tu liczba 400 lat jest dosyć ściśle oznaczoną i rozumie się o całym czasie, od śmierci Józefa aż do wyjścia z Egiptu, może bez kilku dziesiątek lat. Za tém rozumieniem przemawia Exod. 12, 40. gdzie hebr. brzmi: A mieszkanie synów izraelowych... w Egipcie było 430 lat; samaryt. zaś i 70 mają: A mieszkanie synów izraelowych... w Egipcie i w Chanaan było 430 lat. Jeden tekst z drugim nie jest w sprzeczności, tylko się wzajemnie uzupełniają, t. j. że owe 430 lat pobytu w Egipcie zaczynają się nie od chwili, kiedy Jakób na zaproszenie Józefa przybył do Egiptu, lecz może od zaprzedania Józefa. Od tego bowiem ostatniego wypadku, można powiedzieć że, synowie Izraela mieszkali w Chanaan i w Egipcie. W takim razie będzie prawdą i to co mówi Gen. 15, 13 o 400 (prawie) latach, i co mówi Ex. 12, 40 w hebr. i w 70 o 430 latach. Tak samo rozumieć należy co mówi Paweł Św., że od utwierdzenia przymierza z Abrahamem, aż do ogłoszenia zakonu na górze Synai, upłynęło 430 lat (Gal. 3, 17); t. j. że przez utwierdzenie przymierza rozumie tu Apostoł nie to przymierze, które Bóg zawarł z samym Abrahamem, po jego powołaniu (Gen. 15, 1—8), ale obietnicę daną Jakóbowi, gdy ten wybierał się do Egiptu na zaproszenie Józefa (Gen. 46, 1—4). Wtedy bowiem Bóg rozkazał Jakóbowi udać się do Egiptu i przyrzekł zwrócić do Palestyny jego potomstwo, jako wielki naród; zatém przymierze poprzednio z Abrahamem zawarte utwierdził i poparł nową obietnicą. Tu także odnieść należy co mówił św. Paweł (w Act. 13, 17—20), że od wybrania ludu izraelskiego w Egipcie aż do podziału ziemi Chananejskiej upłynęło „jakoby“ 450 lat, t. j. zgodnie z poprzedzającemi tekstami: 430. Egzegeci tę cyfrę odnoszą do okresu następnego dziejów izraelskich, jakoby 450 lat Izraelici zostawali pod rządem sędziów, aż do Samuela. Nie widzimy jednak żadnej podstawy do takiego tłumaczenia. Tekst bowiem mówi wyraźnie: Deus elegit patres nostros... eduxit eos..., et per 40 annorum tempus... sustinuit in deserto;... sorte distribuit eis terram (Chanaan), quasi post 450 annos: et post haec dedit judices usque ad Samuel. Liczy więc Apostoł „jakoby“ 450 lat od wybrania ludu w Egipcie aż „do podziału“ ziemi Chananejskiej; podczas gdy Mojżesz (Exod. 12, 40) i sam ś. Paweł poprzednio (w Gal. 3, 17) liczył od Jakóbado wyjścia z Egiptu. Godzą się więc wszystkie cyfry w następujący sposob: że samego ucisku synów Izraelowych w Egipcie było prawie 400 lat (Gen. 15, 13); od zamieszkania samego Józefa w Egipcie, aż do wyjścia Izraelitów z tego kra-