w Misnji i Dreźnie. Tu zaznajomił i zaprzyjaźnił się z Lutrem, jako z gorliwym zwolennikiem reform w Kościele. Ale po dyspucie lipskiej (1519), na której E. znajdował się z księciem Jerzym, zmienił swój sąd o Lutrze. Powstała żywa pomiędzy nimi polemika i Luter pisma E’a razem spalił (10 Gr. 1520) z papieską bullą ekskomunikacyjną i z Corpus juris canoni. R. 1527 wydał E. niemieckie tłumaczenie Nowego Test., wywołane tłumaczeniem Lutra. Tłumaczenie to miało wiele wydań. E. um. 8 List. 1527 r. Z wielu jego pism polemicznych pko Lutrowi, wymieniamy następne: Wider das unchristliche Buch M. Luthers an den Deutschen Adel ausgegangen; Wider den falschgenannten Ecclesiasten u. wahrhafftigen Erzketzer M. Luther; Antwort auf das lästerliche Buch wider Bischof Benno zu Meissen; Auf Luthers Gräuel wider die Stillmess. Item, wie, wo und mit. welchen Worten Luther in seyn Buchern tzur auffrur ermandt, geschrieben u. getrieben hat. Prócz tego napisał: Bennonis vita et miracula, Lipsk 1812. Cf. Waldau, Nachrichten von E’s Leben u. Schriften, Augsb. 1783.
Emski kongres i punktacja. Smutny ten w dziejach kościoła niemieckiego fakt był wypływem zasad febroniańskich (ob. Hontheim), bezpośrednim zaś do niego powodem było ustanowienie nuncjatury papiezkiej w Monachium. Książe elektor Palatynatu bawarskiego Karol Teodor, którego posiadłości pod względem duchownym zostawały pod zwierzchnictwem biskupów i arcybiskupów, będących książętami cesarstwa, a zatém zupełnie od elektora niezależnych, prosił Papieża o erygowanie nowych biskupstw krajowych, chcąc tym sposobem uwolnić swoich poddanych od wpływu wolnomyślnych dygnitarzy kościelnych. Gdy zaś Papież, przez wzgląd na dawne prawa owych dygnitarzy, prośbie elektora odmówił, ten dopraszał się o ustanowienie nuncjatury w Monachium. Papież zgodził się na to żądanie 14 Lut. 1785 r. i 27 Czer. t. r. mianował nuncjuszem hrabiego Juljusza Zoglio, arcb. ateńskiego. Jeszcze przed mianowaniem nuncjusza, trzej arcybiskupi elektorowie (koloński, moguncki, trewirski), arcbp salzburgski Colloredo i kilku innych biskupów, do których należał i bp z Freysingen baron Welden, jako ordiuarius monachijski, wystąpili w Rzymie z zapytaniem, z jaką władzą mający się wyznaczyć nuncjusz przybędzie do Monachium? i gdy im odpowiedziano, że będzie opatrzony w tę samą władzę, co i nuncjusze wiedeński i koloński, przeciwko wysłaniu takiego nuncjusza złożyli swoje zastrzeżenie, czyniąc to niby w obronie praw kościoła niemieckiego. Papież nie zważał na to ich zastrzeżenie, zapewniając, że nuncjusz nietylko nie naruszy w niczém praw właściwych biskupom miejscowym, lecz że owszem bronić ich będzie. Wówczas arcybiskupi udali się do cesarza Józefa II, z prośbą, aby, jako najwyższy obrońca i opiekun kościoła niemieckiego, wyrobił w Rzymie wstrzymanie delegacji nuncjusza. Na prośbę tę cesarz dał 12 Paźd. 1785 arcybiskupom bardzo przychylną odpowiedź, w której obiecuje bronić praw biskupich, w całej ich obszerności, i wzywa biskupów do obstawania za swemi prawami przeciwko roszczeniom Rzymu i jego nuncjuszów. Arcybiskupi i ich partja byli niezmiernie radzi z takiego obrotu rzeczy. Tymczasem Zoglio przybył 1786 r. do Monachium, bardzo uroczyście przyjmowany. Jednocześnie do Kolonji przyjechał też na nuncjusza Pacca i w zwykły sposób rozpoczęli wykonywanie swej juryzdykcji, pomimo protestacji arcybiskupów, powołujących się na odpowiedź cesarską z d. 12
