Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 048.jpeg

Ta strona została przepisana.
37
Engelhus. — Enkratycy.

Doering († 1469), franciszkanina z Erfurtu, od 1420 do 1464 (ap. Mencken, Script, rer. Germ. III 1.., lepiej ap. Riedel, Cod. diplom. Brandeb. Haupttheil IV Bd I s. 209..), i podobno przez Tomasza Werner’a do r. 1497 (ap. Mencken l. c.). 2) Imperatorum ex cels. ducum Brunsvic. domo oriundorum vitae (ed. J. Mader, Helmst. 1671). 3) Genealogia ducum Brunsvic. (ap. Mader, Vetustas ducum Brunsvic. s. 23; i osobno wyd. tenże, Helmstad. 1671). Jemu także przypisują: Chronicon epporum hildesheimensium et abbatum monasterii S. Michaelis, z kontynuacjami, od r. 814 do 1573 (ap. Leibnit. op. c. II 784) i Chronicon Erfordiensis civitatis, z lat 420—1412 (ap. Mencken, op. c. II 562).

Enkolpion (Encolpium), od ἐν (in) i κόλπος (sinus, gremium), to co się nosi na piersiach. Był to relikwjarzyk, służący do przechowywania śś. relikwji, lub ewangelji, noszonych na piersiach. Miewał formę maleńkiej skrzyneczki kwadratowej, jak np. e. znalezione r. 1571 na cmentarzu watykańskim (ap. Bosio, Roma sotter. s. 105; Bottari, Sculture I 155), a pochodzące z IV w. Inne e., które opisuje De Rossi (w Bulletino di archeol. christ., Rom. 1863 April.), ma formę krzyża, z napisami na krzyż: z jednej strony: Εμμανουηλ | Nobiscum Deus, — z drugiej: Crux est vita mihi | mors inimice tibi. Od czasu znalezienia Krzyża św. przez ś. Helenę, w enk. noszono odrobiny tej ś. relikwji. Św. Paulin z Noli (epist. 37) miał e. w formie złotej rurki. Św. Grzegorz W. kilka enk. rozesłał, jak o tém wspomina w swoich listach. Theodelinda, królowa longobardzka, otrzymała od niego trzy złote enk.: jedno dla siebie, w formie krzyża, z partykułą Krzyża ś. (jest dotąd w Monza; ob. Frisi, Memorie della chiesa Monzese, s. 52), a dwa inne dla swych dzieci. W jedném z tych ostatnich była także partykuła Krzyża ś., w drugiém urywek Ewangelji (obadwa ap. Mozzoni, Tavole chronol. della stor. eccl. VII 79. Cf. S. Gregor. M. Epist. XIV 12). Childebert, król Franków, otrzymał od tegoż Papieża e. w formie złotego klucza, wewnątrz napełnionego opiłkami z oków św. Piotra, aby je nosił na szyi, przy czém Papież pisze: Claves S. Petri, in quibus de vinculis catenarum ejus inclusum est, excellentiae vestrae direximus, quae collo vestro suspensae a malis omnibus vos tueantur (epist. VI 6). E. nazywano także krzyż, jaki biskupi noszą na piersi. Cf. Martigny, Diction. d. antiq. chrét. s. 233.

Enkratycy (ἐγκρατιται — wstrzemięźliwcy), sekta pochodząca od Tacjana (ob.). E. potępiali małżeństwo, jako rzecz niegodziwą, wstrzymywali się od użycia mięsa i wina, i ztąd do Mszy używali wody; dla tego nazywali się jeszcze wodnikami (ὑδροπαρασται — aquarii). Ojciec tej sekty, Tacjan, należał do syryjskich gnostyków i hołdował systematowi Walentyniana, opartemu na zasadzie ścisłego dualizmu Zendawesty. Surowa więc ta asceza miała ich zdaniem na celu pokonywanie zła, spoczywającego w materji. Niektórzy historycy, jak Walch (Ketzerhistorie cz. I p. 437), Neander (Kirchengesch. II, 766), Hase (Kirchengesch. 72), Credner (Beiträge zur Einleit, in die bibl. Schriften I 439), twierdzą, że E. wcześniejsi są od Tacjana i że ten nie jest ich ojcem. Ale przeciwko temu twierdzeniu walczą wyraźne świadectwa Ojców, jak Ireneusza (Adv. haer. 1, 30), Epifanjusza (46 Haeres.), Hieronima (Adv. Jovinian.), Augustyna (De haer. c. 25), Teodoreta (De haereticor. fabul. l. 20) i Euzebjusza (Hist. Eccl. 4, 27). Rozszerzenie się zaś tej sekty na zachodzie, a mianowicie: w Gallji, Akwitanji, Hiszpanji i w Rzymie, nie może dowo-