Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 089.jpeg

78

Ester.

częcią królewską, d. 23 mca Sziwan (Maj-Czerw.) wysłane zostały do wszystkich prowincji listy, z rozkazem, aby żydzi w d. 13 mca Adar zebrali się po miastach i nietylko się bronili, lecz też żeby wytracili nieprzyjaciół swoich i żeby poddani Asswera w tem im pomagali (r. 8. cf. r. 16 Wulgaty, gdzie jest cały tekst edyktu). Nastała więc dla żydów wielka uciecha: nietylko że otrzymali edykt ocalenia, lecz też że wiele z pogan ich religję przyjęło (8, 16. 17). Gdy nadszedł dzień przeznaczony (13 Adar), nieprzyjaciele żydowscy, pilnując się pierwszego edyktu, rzucili się na żydów w całém państwie; lecz że ci byli wszędzie razem zebrani (8, 11), że nadto mieli za sobą urzędników, chcących sobie zaskarbić łaskę pierwszego ministra Mardocheusza, łatwo wszędzie odnieśli zwycięztwo. Wskutek tego, w samej Suzie, oprócz 10 synów Amana utraciło życie 500 innych ludzi; na prowincji zaś 75,000. Król na prośbę Estery pozwolił, aby żydzi jeszcze w dniu następnym wytępili resztę nieprzyjaciół swoich w samej stolicy: zabili ich tam jeszcze 300, i trupy 10 synów Amanowych obwiesili; dóbr jednak żadnego z nieprzyjaciół ani w Suzie, ani na prowincji nie tknęli (9, 10. 15. 16). Zwycięztwo swoje obchodzili uroczyście przez uczty, w Suzie d. 15, a na prowincji d. 14 miesiąca Adar (Luty). Mardocheusz wydał rozkaz, aby pamiątka tego ocalenia corocznie przez oba dni obchodzoną była, i żeby możniejsi dzielili się ucztami swemi w tym dniu z biedniejszymi (9, 1—23). Uroczystość ta nazwaną została świętem Purim (losów), dla tego, że Aman losem obierał dzień na zatracenie żydów. §. 2. Na końcu autor wymienia źródła, z których czerpał całą historję. {{Roz|Źródłami temi są: 1) listy Mardocheusza do żydów, z opisaniem całego wypadku i z poleceniem, aby obchodzouo uroczyście dzień 14 i 15 mca Adar (9, 20—27); 2) drugi list Mardocheusza i Estery, z poleceniem, aby święto Purim obchodzone było wiecznemi czasy (9, 29—31); 3) roczniki Medów i Persów, z czasów króla Asswera (10, 1—3). Istnienie tychże źródeł nie jest bynajmniej nieprawdopodobném. Królowie bowiem wschodni miewali, nawet podczas wrzawy wojennej, przy boku swoim pisarzy, którzy ich mowy i czynności spisywali (Herodot VII 100, VIII 90. cf. Esth. 3, 12. 8, 9. I Esdr. 6, 1); ich też obowiązkiem było pisać w obec króla edykty i rozkazy, pieczętowane królewskim sygnetem. Prawdopodobném jest, że autor (jeśli nim nie był sam Mardocheusz) od Mardocheusza, lub od innej osoby, biorącej udział w owych wypadkach, miał szczegółowe informacje (Cf. niżej §. 4). Oprócz wspomnianych źródeł, tłumacz grecki miał przed sobą kopję edyktu przeciw żydom (Vulg. Est. 13, 1—7) i wspomniany pod n. 1 list Mardocheusza; oba te dokumenty przełożył i wciągnął do swego przekładu. W biblijnym kanonie żydowskim E. zajmuje drugie miejsce w rzędzie 5 Megilloth, i idzie bezpośrednio po księdze Ecclesiastes; w kanonie zaś chrześcijańskim następuje po księgaeh Tobjasza i Judyty. Żydzi tak poważają ks. E., że stawiają ją obok Pentateuchu (ob. trakt. Megilla; cf. Pfeiffer, Tbesaur. hermen. s. 597), a święto Purim liczą do ważniejszych. W kościele chrześcjańskim „Esther in Ecclesiae typo populum liberat de perieulo, et interfecto Aman, qui interpretatur iniquitas, partes convivii et diem celebrem mittit in posteros“. S. Hieronym. ep. 53 ad Paulin.; prolog, in Comment. Sophon. §. 3. Oryginalny tekst E. jest hebrajski. Ma on tylko to, co w Wulgacie jest Est. 1, 1—10, 3. i to się nazywa częścią protokanoniczną księgi