Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 099.jpeg

Ta strona została przepisana.
88
Estius. — Estrix.

dziełem E’a jest In omnes divi Pauli et 7 catholicas apostolorum epistolas Commentarii, Duaci 1614—15, 2 v. f. Kommentarz ten liczy się do najlepszych, zdaniem katolickich tłumaczy (ob. Katholik, Mainz 1843 t. 87 s. 291); E. doprowadził go do I Joan. 5, 6. dokończył Bartłomiej Petri, jego kolega. E. przedewszystkiem ma tu na względzie znaczenie literalne; szuka go zaś przez porównanie jednych miejsc Pisma ś. z drugiemi, przez porównanie tekstu łac. z greckim; powołuje się na lepsze kodeksy biblijne i na tradycję Kościoła, a zwłaszcza na św. Augustyna. Pamiętać tylko trzeba przy czytaniu tego komm., że lubo E. jest dobrym katolikiem, jednakże, jako uczeń Bajusa i Hesselsa, czasami ich językiem przemawia, i że, lubo występował w obronie wolnej woli przeciw kalwinistom, jednakże jego własna teologja pod tym względem jest za surową, np. przy Rom. 11, 8. Kommentarz E’a był przedrukowywanym: Coloniae 1631; Paris 1623, 1640, 1653, 1659, 1666; Jakób Merlo-Horstius dał wydanie poprawione, według pozostałych po E. rękopismów, Coloniae 1631; w nowszych czasach to wydanie powtórzyli: Fr. Sausen (Moguntiae 1841—45, 7 v. in-8) i Jan Holzammer (ibid. 1858—59, 3 v. in-8). Mniejszą wartość mają Annotationes in praecipua difficiliora loca S. Scripturae (Antwerp. 1621; ed. Casp. Nemius, Duaci 1628; i in.). Kommentarz E’a skrócił Norbert d’Elbene: Annotationes in omnes d. Pauli eplas, et in eplas canon. (Antverp. 1699 f.). Razem powyższe kommentarze wyszły p. t. Guil. Estii omnia opera in S. Script. (Venet. 1759, 3 v. f.). Jak egzegetą, tak również dobrym był teologiem E.; dowodem tego są Commentarii in 4 libros Sententiarum Petri Lombardi (Colon. 1615, 4 v. f.; Paris 1638, i in.). Inne pisma E’a są: Martyrium R. P. Edmundi Campiani e gallico latine redd. G. E., Lovanii 1582; Historia Martyrum Gorcomiensium (ob. Gorkum); Orationes theologicae 19, Duaci 1614. X. W. K.

Estrix Idzi, jezuita, ur. w Mechlinie (Malines) 1624, wykładał teologję w Rzymie, filozofję i teologję w Louvain, w tém ostatniem mieście był prefektem studjów; † 1694 r. Żywą prowadził polemikę w obronie attritionis sine amore amicitiae (ob. Skrucha), w dziełach: Decertatio historico-theologica, pro mente Concilii Trid. (Mechliniae 1669); Mens Concilii Trid. dilucidata (Lovanii 1669); Confutatio suppositae „Veritatis et Caritatis“... sive Historia Conc. Trid. adversus authorem Disceptationum (Mechlin 1670); Minime paradoxum (bezimien. Lovan. 1671); Summula Summarum in controversia attritionis (ib. 1671); Apologia pro summis Pontificibus (Antverp. 1672; na Indeksie); Status, origo et scopus reformationis hoc tempore attentatae in Belgio circa administrationem Sacr. Poenitent. (pod pseudonimem Franc. Simonis, Mogunt. 1675); Refutatio accusatoris anonymi (pod pseudon. Wilh. Sandaci, ib. 1679). Inne pisma E’a są: Diatriba theologica de Sapientia Dei... sive Manuductio ad fidem divinam pervestigandam, confirmandam etc. (Antverp. 1672, na Indeksie); Dilucidatio communis doctrinae theologor. de fide imperfecta quorumdam rudium (ib. 1673, na Ind.); De fraudibus haereticor. ad orthodoxos tractatio (Mogunt. 1677); Axiomata Christianae philosophiae eruta ex consideratione quadruplicis aeternitatis ex italico J. Bapt. Manni, latine redd (Antwerp. 1688), na pol. przełożył Kazim. Grabski (Prawdy pospolite, Poznań 1703) i bezimienny jezuita (Axiomata chrześcjańskiej filozofji, Lwów 1744); Logistica probabilitatum (Romae 1695). Cf. De Backer, Biblioth.