Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 100.jpeg

Ta strona została przepisana.
89
Ethai. — Etjopja.


Ethai (hebr. Itai אתּי 70 Ἐθί), nazwany Getejczykiem (II Reg. 15, 19), prawdopodobnie syn Achisa, króla z Geth, u którego Dawid, gdy tułał się w swej ucieczce przed Saulem, znalazł gościnne przyjęcie (I R. 17). To tylko jest pewnem, że E. był cudzoziemcem, osiadłym w Jerozolimie przy Dawidzie (II Reg. 15, 19) i że miał swój orszak złożony z 600 walecznych żołnierzy (ib. w. 18. 22). Podczas buntu Absalonowego, Ethai ze swymi żołnierzami trzymał za Dawidem (ib. w. 22), z nim udał się za Jordan i przywodził jednemu z trzech hufców wojska dawidowego (ib. 18, 2). Zdaje się, że E. przyjął kult mojżeszowy (cf. ib. 15, 21).

Etjopja (Aethiopia, Αἰθιοπία) u greckich i rzymskich jeografów nazywała się kraina, leżąca na południu Egiptu, rozpoczynająca się od Syene (ob. tej Enc. IV 554. Plinius, Hist. nat. VI 35, V 9. Cf. Ezech. 39, 10. 30, 6 według hebr.) i obejmująca dzisiejszą Nubję, Kordofan i Abissynję (Cellarius, Notitia orb. ant. III 152..). Była to E. właściwa, wschodnia, zwana Aethiopia supra Aegyptum (E. nad Egiptem), albo Aethiopia Aetheria Ae. Aëria. Lecz także E’ą nazywano całą krainę między dopiero co wspomnianą E’ą właściwą, a oceanem Atlantyckim; tam umieszczano Etjopów hesperyjskich (Aethiopes hesperii). Mieszkańców jednej i drugiej E’i Homer (Iliad. I 23) nazywa ostatnimi ludźmi (ultimi hominum), za którymi już nikt nie mieszka. Słowem, E’ę uważano w ogóle, jako ostatnią krainę południową Afryki (Cf. Cellarius l. c. s. 147). Wulgata, za przykładem 70, kładzie wszędzie nazwę Aethiopia, gdzie hebr. ma Kusz (v. Chus). I rzeczywiście, w większej części miejsc Kusz nie może nic innego znaczyć, tylko Etjopję, nad górnym (południowym) Egiptem położoną; Kuszyci bowiem (Etjopowie) biblijni wymieniani są obok Egipcjan i Libijczyków (Isai. 11, 11. 43, 3. 20, 4. 45, 14. 46, 9. Jer. 46, 9. Ezech. 29, 10. 30, 4. 6. 9. 38, 5. Dan. 11, 43. Nah. 3, 9); od tego samego ojca pochodzą, co i Egipcjanie (Mitsraim), t. j. od Chama (Gen. 10, 6); służą nawet w wojsku egipskiém (II Par. 12, 2. 3); więc są Etjopami, sąsiadującymi z Egiptem i Lybją. Wreszcie i żydzi za czasów ś. Hieronima nazywali E’ę Kusz (S. Hieron. Quaest. in Gen. c. 10), i dawniej królowie assyryjscy, po zdobyciu Egiptu i Etjopji, tytułowali się królami Mussur (Egipt) i Kuszi (Schrader, Die Keilinschr. s. 13), i na pomnikach egipskich ludy mieszkające przy górnym Egipcie nazywają się Kusz. Zdaje się jednak, że jak greccy i rzymscy jeografowie pod E’ą rozumieli nieokreśloną krainę południową w Afryce, tak i żydowscy pisarze pod wyrazem Kusz, oprócz Etjopji właściwej, rozumieli dalsze za nią, lub obok niej, kraje w Afryce i Azji, czyli w ogóle ostatnią (najdalszą) ziemię południa. Widać to z Mat. (12, 42), gdzie P. Jezus mówi o królowej Saby, że przybyła z południa, od krańców ziemi do Salomona (czy Saba ta w Arabji szczęśliwej, czy w Etjopji właściwej, dla nas tu wszystko jedno; bo jeden i drugi kraj jest daleko na południu względem Palestyny). Izajasz również Etjopów nazywa ludem, za którym niema innego (Isai. 18, 2). W tem to znaczeniu zapewne brać należy Etjopję (Kusz), przez którą przechodziła rzeka raju (ob.) Gehon (Gen. 2, 13). W tém także znaczeniu opiewa Psalmista, że Etjopowie oddadzą pokłon Messjaszowi (Psal. 71, 9. Cf. Sophon. 3, 10. Isai. 18, l). Że zresztą Izraelici nazwę Kusz rozciągali i do Arabji, wnosić można z II Par. 21, 16. gdzie mowa o Arabach sąsiadujących