gorszyły wielu, a nawet je wykreślano; rozumieć to jednak należy, że grzech Adama potrzebny nie w sobie, ale odnośnie do tajemnicy Wcielenia, szczęśliwa znów wina w tém tylko znaczeniu, że takiego miała naprawcę. Ceremonje, z jakiemi śpiewać ten hymn należy, ob. we Mszale w wielką sobotę i u Herdt’a S. Liturg. Prax. t. III n. 61. X. S. J.
Exuperjusz, Exuperius, Exsuperius, św. (28 Wrześ.), bp Tuluzy w końcu IV i na początku V w. Już w dawnych aktach ś. Saturnina, męcz. i bpa Tuluzy (Ruinart, Act. M.), E. na równi jest stawiany pod względem świętości z tym świętym. Grzegorz turoneński (Hist. Fr. l. 2 c. 13) zalicza go, idąc za świadectwem św. Paulina z Noli, do najznakomitszych biskupów gallijskich z czasów Paulina. Św. Hieronim (ep. 125 ad Rusticum) chwali w nim szczególniej miłosierdzie, jakie okazywał tuluzanom, ciężko dotkniętym napływem Wandalów, Alanów i Swewów; naśladował on, mówi ś. Hieronim, wdowę z Sarepty, karmił innych, gdy sam głód cierpiał, i wszystko, co miał, pomiędzy biednych rozdał, sprzedał nawet na rzecz ich naczynia święte. Nawet ubogim, a licznym mnichom Palestyny, Egiptu i Libji, za przykładem wielu innych biskupów zachodnich, przesyłał pieniężne wsparcie (Hier. praef. in 1 et 2 l. Zacbar. in l. 3 comm, in Amos; ep. 119 ad Minerv.). Św. Hieronim dedykował mu swój kommentarz na proroka Zacharjasza; Papież Innocenty I pisał do niego 405 list, z odpowiedzią na różne kwestje karności kościelnej. Kiedy E. wstąpił na biskupstwo i kiedy umarł, nie wiadomo: pewną jest tylko rzeczą, że nastąpił po św. Sylwjuszu, że w 404 r. był biskupem i że 411 r. żył jeszcze. Baronius w uwagach do Martyrologium mylnie biskupom Tuluzy robi innego E’a, retora i nauczyciela synów Dalmacjusza, który był bratem Konstantyna W. Cf. Bolland. ad 28 Sept. (Schrodl). N.
Eybel Jan Walenty, ur. w Wiedniu 3 Marca 1741 r., dr praw i prof. prawa kanon. tamże, podczas kassaty klasztorów za Józefa II radca ziemski (Landrath) i plenipotent do tejże sprawy w wyższej Austrji, przy czém odznaczył się srogością w wykonywaniu poruczonej sobie sprawy. Charakterystyczném jest jego postąpienie, podczas kassaty dominikanów w Münzbach, w okręgu Mühl (Mühlviertel). E., jak wszędzie, tak i tu przedewszystkiém wziął się do skarbca i schował sobie wyjętą z monstrancji bogatą z brylantami lunulę. Następnie, przy biesiadzie, przypiął ją jednej ze swoich nałożnic, mówiąc: tu lepiej passuje. Pod koniec życia, obdarzony pensją cesarską, mieszkał w Linz, gdzie grał rolę pobożnisia, regularnie, z różańcem w ręku, należąc do wszystkich processji. Um. 1805 r. (K. Ritter, Kaiser Joseph II, Regensb. 1867 s. 106). Pisał dzieła prawne w duchu józefinistowskim, do protestantyzmu wielce zbliżonym: Corpus juris pastoralis novissimi, seu celebres leges eccles., Viennae 1766; Collectio selectarum lucubrationum jurisprudentiam eccles. illustrantium, ibid. 1774—77, 16 części (oba dzieła jeszcze najmniej duchem józefinistowskim przesiąkłe); Ordo principiorum jurisprud. eccles., ib. 1775, 2 cz.; Introductio in jus ecclesiasticum catliolicor., ib. 1778—79, 4 cz. w 2 v.; Einleilung in das kathol. Kirchenrecht, Frankf. (Wien) 1779—82, 4 cz. w 6 tt.; Gesammelle kleine latein. Schriften, deutsch übers. von V. A. Heinze, Linz 1782—83, 3 cz. Lecz głośniejszym się stał E. swemi pamfletami okolicznościowemi, pisanemi w duchu tak zwanej oświaty, z pochlebstwem dla ówczesnych reform, przez Józefa II do
