Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 307.jpeg

Ta strona została przepisana.
296
Fenelon. — Fenicja.

jaciel Chevreuse, a niedługo po nim książę Beauvilliers (14 Sierpnia 1714 r.) W ostatnich latach życia F. pracował, na prośbę akademji, nad planem poprawy słownika francuzkiego, proponując, aby, jako wstęp do niego, przydać naukę o wymawianiu, o wymowie i poezji. Pisał nadto do ks. Orleańskiego na jego żądanie Listy o religji, i dzieło O istnieniu Boga wykazanem dowodami z natury wziętemi (Démonstration de l’existence de Dieu). Zarząd swego seminarjum powierzył księżom zgromadzenia św. Sulpicjusza. Napisał jeszcze w najczulszych wyrazach przywiązania do Stolicy Apost., oświadczając przyjęcie bulli Klemensa XI Unigenitus (ob. [[Encyklopedja Kościelna/Quesnel|]Quesnel]). Śmierć najlepszych przyjaciół, mianowicie księcia Burgundji, klęski i niepowodzenia czasu przyśpieszyły zgon jego. Po śmierci księcia Beauvilliers pisał F. 1 Stycz. 1715: „Wkrótce znajdziemy wszystko, czegośmy stracić nie mogli; jeszcze chwila, a już niczego nie będziemy potrzebowali opłakiwać“. W trzy dni potém zachorował i um. 7 St. 1715, przyjąwszy sakramenta ostatnie w obec wezwanej przez siebie kapituły katedralnej. Cała Francja przywdziała żałobę, Papież Klemens opłakiwał go, żałując, że go kardynałem nie zrobił. Sam tylko Ludwik XIV pozostał nieczułym na śmierć Fenelona. W nowszych czasach wynaleziono jeszcze Lettre de F. à Louis XIV, Par. 1825, gdzie z wielką szczerością i odwagą mówi królowi prawdę. Najzupełniejsze wydanie F’a Oeuvres completes wyszło w Paryżu (Wersalu) 1820—24 r., wraz z korespondencjami (ib. 1827—29), w 35 vv. in 8-o, do czego należą 3 tomy Żywota F’a przez Bausset (ob.). O wydaniach pojedyńczych dzieł i przekładach na język niemiecki ob. Thesaurus libror. rei. cathol., Würzb. 1850. Cf. Lorenz, Catalogue general, t. II Paris 1868. Na polski język z pism F’a są przełożone: List o czytaniu Pisma św. w krajowych językach (Wilno 1817; toż samo bez m. i r.); O czytaniu Biblji w teraźniejszych językach. Krótki wyciąg myśli z obszernego listu areybpa Fenelona (Wilno 1816) Dowody jasne bytności Boga z poznania natury, przez ks. Felicjana Antoniego de Niewieścińskiego (Warsz. 1805; 2-e wyd. ib. 1822; wyszedł także r. 1772 skrócony przekład tegoż dziełka, tłum. J. E. Minasowicza); Księga do modlitwy (Kraków 1836; Modły dla chrześcjan katolików, ib. 1859); Podróże i przypadki Telemaka (wydania ob. Estreicher, Bibliogr. t. 1. Krak. 1870); O wychowaniu młodzi płci żeńskiej (przekł. M. W. Kosickiego, ok. r. 1818). Cf. Fenelon Erzbischof v. Cambrai, Biographie für die reifere Jugend, heraus. vom Benedictiner P. Robert de la Torre, Augsb. 1846.

Fenicja, Φοινίκη, łac. Phaenice (później Phoenicia). Z wyjątkiem ksiąg Machabejskich, Stary Test. nie zna tego nazwiska. Tylko u jeografów rzymskich i greckich tak się nazywa wązka kraina syryjska, nad brzegiem morza Śródziemnego, naprzeciw Cypru leżąca i będąca powiększej części stokiem gór Libanu. Północną jej granicę stanowi rz. Eleutherus, między Orthosia i Tripolis (Plinius, Hist. V 17), pod m. Aradus (Ptolem. V 15), które leży na jednej linji z cypryjskiém m. Citium. Eleutherus (I Mach. 11, 7. 12, 30) jest prawdopodobnie dzisiejszą Nahr-el-Kebir. Jako południową granicę, Ptolemeusz (6, l5) i Plinjusz (V 17; cf. 13) naznaczają m. Dora, Strabo zaś (XVI 749; cf. 756) rozciąga tę krainę aż do Pelusium, więc czyni ją przeszło dwa razy dłuższą. Znakomitsze miasta fenickie, wspomniane w Biblji (cf. Gen. 10, 15), są: Aradon, Tripolis, Byblos (Gebal), Sydon, Sarepta, Tyr (ob. te aa.). Do znaczniejszych