Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 348.jpeg

Ta strona została przepisana.
337
Fesch. — Fessler.

był do Paryża, Fesch pospieszył na przywitanie swego siostrzeńca. Niedługo trwał jednakże ostatni tryumf Napoleona, a Fesch znalazł się znowu w konieczności szukania w Rzymie przytułku, którego mu Pius VII nie odmówił. Domagali się wprawdzie niektórzy zamknięcia kardynała w zamku ś. Anioła, za to, że się z swym siostrzeńcem we Francji pojednał, lecz Pius ich niewczesnej gorliwości nie pochwalił i pozostawił go na arcybiskupstwie ljońskiém, którém Fesch przez officjałów zarządzał, pomimo że nowy rząd Francji chętnieby był widział innego arcybiskupa na stolicy ljońskiej. Dopiero Leon XII, Papież, 1824 r. zakazał kardynałowi Fesch rozsądzać jakiekolwiek sprawy duchowne w djecezji ljońskiej, lecz stolicy swojej nigdy się F. nie zrzekł. W Rzymie mieszkając, prowadził bardzo skromne życie, godne katolickiego prałata. W początkach Maja 1818 r. prosił rządu papiezkiego o pośrednictwo u dworu angielskiego, aby wyjednać pozwolenie posłania excesarzowi na wyspę ś. Heleny katolickiego kapłana, i z wielką pociechą swoją i Papieża uzyskał w następnym roku pozwolenie posłania mu dwóch kapłanów. F. um. w Rzymie 13 Maja 1839 r. Zważając na okoliczności czasu, w którym żył, i stanowisko, jakie zajmował, trzeba przyznać, że, przy wszystkich swoich błędach, F. nieraz z wielką gorliwością i nie bez skutku stawał w obronie praw Kościoła, i po wiele razy dowiódł męztwa, którem niejednego prałata na dworze przebywającego zawstydzał. Cf. Artaud, Histore du Pape Pie VII, Paris 1 837, 2 t. Lyonnet, Le cardinal Fesch, archevêque de Lyon etc., Lyon 1841. Du Casse, Hist, des négociations diplomatiques etc., précédée de la correspondance inédite de l’empereur Napoléon avec le cardinal F., Paris 1855, 3 t. D'Haussonville, L’Eglise romaine et le premier empire, Paris 1868 (w tłum. polskiém p. t. Kościół we Francji na początku XIX w, w Przegl. Katol. 1872 i 1873 r.). (Schrödl).

Fessler Ignacy Aureljusz, ur. 18 Maja 1754 w Czurendorf (podług innych w Presburgu), r. 1773 został kapucynem, r. 1781 dla ukończenia studjów wysłany do Wiednia, oskarżał potajemnie przed Józefem II, cesarzem, kapucynów, o surowe obchodzenie się ze zdrożnymi zakonnikami, co było powodem zniesienia w całej monarchji wszystkich karceresów zakonnych. Za pismo swoje Was ist der Kaiser, 1782, przed sąd arcybpa Migazzi stawiony, niebawem mianowany został professorem języków wschodnich we Lwowie, a zarazem, na żądanie swoje, z zakonu uwolniony. Gdy jednak, z powodu tragedji Sidney, pociągnięty został do policyjnej odpowiedzialności, uciekł do Wrocławia i został guwernerem u księcia Schönaich-Carolath. Po krótkim pobycie w Berlinie, przeszedł 1791 na protestantyzm, ożenił się, wkrótce jednak żonę opuścił i żył w Berlinie z robót literackich, zajmując się przedewszystkiém popieraniem massonerji. Przy protekcji massonów otrzymał urząd konsulenta dla nowo przyłączonych katolickich prowincji polskich; porzucił massonów, ożenił się drugi raz; po bitwie pod Jeną stracił urząd i żył w biedzie, dopóki 1809 r. nie otrzymał w Petersburgu katedry języków wschodnich i filozofji. Ale prelekcje jego tak oczywiście były przejęte ateizmem, że dano mu dymissję z professorstwa; został jednak korrespondentem przy komissji prawodawczej, następnie inspektorem w Wołsku, 1820 r. superintendentem i prezesem konsystorza gmin ewangelickich w Saratowie, 1838 jeneralnym superintendentem i radcą kościelnym luterańskim w Petersburgu i tam