dzej o śmierci kapłanów donosić kancelarji djecezjalnej, do której należeć będzie powiadomienie o tém wszystkich innych. Tenże synod pochwala i aprobuje postanowienie niektórych kapłanów djecezji, zobowiązujących się nadto co miesiąc odprawiać jednę Mszę ś. za dusze znikąd nie mające ratunku. Synod przemyski r. 1723 żąda tylko, aby dziekan o śmierci każdego kapłana wysłał w swój dekanat okólnik i zalecił duszę zmarłego modłom współbraci. Inne synody wydają podobne ustawy: np. kijowski z r. 1762 i chełmiński z r. 1745, zgodne z chełmskim 1717 r. Ten sam sposób filadelficznej pomocy zaprowadzały niekiedy między sobą zakony i klasztory. D. 31 Lipca 1714 r. na kapitule w Swecu (Suecensis) zatwierdzili bernardyni takową filadelfję między całą swoją prowincją wielkopolską a klasztorem norbertanów w Witowie pod Piotrkowem; poczém wzajemnie wydali sobie autentyczne listy zawartej miłości braterskiej, w których zobowiązują się nazywać braćmi za życia i po śmierci, oraz czynią się uczestnikami wszystkich dóbr i zasług duchownych (Mszy śś., modlitw, postów, pokut, dyscyplin, czuwania, medytacji, ogłaszania słowa Bożego na misjach, i t. p.), tak braci jako sióstr obojga stron, do filadelfji należących. W końcu dodać można, iż częstokroć bractwa dla świeckich osób ustanowione, z celem modlenia się o śmierć szczęśliwą, za konających, lub za dusze zmarłych, filadelficznemi także nazywane bywają. Z tych powszechniejsze u nas: br. krzyżowanego Odkupiciela, br. Konającego P. Jezusa, lub dobrej śmierci, br. ś. Barbary (ob. Bractwo). W Kaliszu jest takież bractwo p. t. Pomocy dusz, założone przez obywateli miasta i potwierdzone przez Pap. Piusa VI r. 1780, a potém wznowione r. 1845. Odpusty jego i obowiązki obejmuje książeczka: „Krótki zbiór nabożeństwa dla bractwa Pomocy dusz, istniejącego w kościele ś. Mikołaja w Kaliszu, 12-o str. 40. X. S. Ch.
Filakterje (Phylacteria), z grec. φύλαξ, φυλακτὴρ (custos, vigil, stróż), ztąd φυλακτήρια. Mojżesz, zalecając Izraelitom pamięć na zakon i na dobrodziejstwa od Boga otrzymane, zwłaszcza na wyzwolenie z Egiptu, mówi: „I niech ci to będzie jako znak na ręce twojej i jako pamiątka przed oczyma twemi... jako co zawieszonego dla wspomnienia między oczyma twemi“ (Ex. 15, 9. 16). To samo zalecenie powtarza w Deut. 6, 8. 11, 18. Żydzi, bynajmniej od niewoli babilońskiej, biorąc literalnie owo polecenie zakonu, między oczyma (na czole) i na lewej ręce (blisko serca) podczas modlitwy przywiązywali i dotąd przywiązują rzemiennemi paskami maleńkie skrzyneczki, także rzemieniem powleczone, a w nich zamykają wypisane na pargaminie słowa z Deut. 11, 13—22. 6, 4—10. Exod. 13, 10—17. 1—11. Skrzyneczki te nazywają się (φυλακτήρια (u Wujka niewłaściwie bramy), jakoby stróże, przypominające obowiązek strzeżenia zakonu (φυλάσσειν τὸν νόμον); u żydów zowią się one thephillin, albo totaphot. Pobożniejsi żydzi dawniej nosili je przez cały dzień; przysięgano nawet na nie. Za Chrystusa, faryzeusze nosili filakterje większe niż inni, aby z daleka było widać że modlitwą są zajęci (Mat. 23, 5). Dokładne ryciny filakterjów i historyczny ich opis w Ugolini, Thes. Ant. t. XXI; o dzisiejszém ich używaniu ob. Buxtorf, Synag. jud. p. 170. Cf. M. Beck, De judaeor. ligamentis precatoriis, Jenae 1674: tegoż Diss. de usu pbylacterior. ib. 1675.
Filastrjusz (Philastrius, v. Philaster, miłośnik gwiazd; według in. od filiaster, pasierb), św. (18 Lip.), ur. w Italji, czy też w Hiszpanji, gorliwy
