Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 459.jpeg

448

Florencja.

stały bez wpływu i na sprawy kościelne. I tak, w ostatniém dziesięcioleciu, kiedy ostatnie stronnictwo było górą, i, jak zwykle bywa, w niesnaskach domowych nadużywało swojej przewagi, senat florencki wydał pamiętne postanowienie, iżby żaden obywatel miasta i poddanego mu kraju nie ważył się przyjmować godności biskupiej, ani we Florencji, ani w Fiesoli (Ughelli p. 131), pod karą zostania zaliczonym, wraz z całą swoją familją, do możnych, ze wszystkiemi tego następstwami (intelligantur co ipso jure magnates et ita tractentur et reputentur). Możni bowiem naówczas podlegali prawom wyjątkowym, z których dość przytoczyć jedno, iż świadectwo jednego możnego przeciwko człowiekowi ludu w obec sądu nie miało wagi; zaś jednego człowieka ludu przeciwko możnemu miało wagę (cf. Leo op. c. IV p. 55). Z pomiędzy biskupów zasługuje dalej na wzmiankę Zabarella (r. 1410), sławny jako filozof i jako kanonista. W następnym roku otrzymawszy purpurę kardynalską, zrzekł się on swojéj katedry biskupiej, na którą wyniesiony został Ameryk Corsini. Za tego ostatniego biskupstwo florenckie wyniesionem zostało na arcybiskupstwo i metropolję, 2 Maja 1420, przez Papieża Marcina V, chcącego przez to okazać wdzięczność miastu za świetne przyjęcie go w powrocie z Konstancji do Rzymu. Jako sufraganje nowego arcybiskupstwa poddane mu zostały djecezje: Fiesoli i Pistoja, do których później dołączono Borgo San Sepolcro, Colle, San Miniato, Prato, Volaterra i Monte Pulciano. Z tych Volaterra przechodziła kilkakrotnie od Florencji do Rzymu. Za Ludwika Scarampi (zwanego także Mediarota Patavinus) odbył się we Florencji r. 1439 sobór powszechny. Po nim nastąpił (1439—1444) Bartłomiej Zabarella, synowiec sławnego kardynała, a po tym św. Antonin (ob.). Florencja od dawna była stolicą nauk i sztuk pięknych, które doszły w niej do wysokiego stopnia rozwoju. Jako najznakomitsi ich przedstawiciele, pochodzący z tego miasta, zasługują na szczególną wzmiankę: Giotto († 1336), który otworzył malarstwu przestronniejsze drogi i został mistrzem nowej jego szkoły, zakwitłej po nim we Włoszech. Był on też w części budowniczym stojącej obok katedry dzwonnicy. Około r. 1400 kwitnął Ghiberti, sławny i jako malarz i jako rzeźbiarz, który wykonał drugie spiżowe wrota katedry. Za Kosmasa Medici byli znakomici malarze: Masaccio (1402—1443), który uwiecznił swoje imię w tamecznym kościele del Carmine (w kaplicy Brancecci), i Fiesole (1387—1455), który malował tylko święte postacie. Z pomiędzy sławnych architektów florenckich zasługują na wzmiankę: Brunelleschi (1375—1444), którego dziełem jest kopuła katedralna; Michelozzo di Bartolomeo, i wreszcie Michał Anioł Buonarotti, zarówno wielki: w malarstwie, snycerstwie i budownictwie, twórca sądu ostatecznego, Mojżesza i kopuły św. Piotra w Rzymie. Z poetów Florencja wydała Dante’go (ob.), po którym idą daleko od niego niżsi, ale zawsze sławni: Petrarca i Boccacio. Za panowania we Florencji Medyceuszów, a zwłaszcza drugiego, Wawrzyńca Wspaniałego, ztamtąd wyszedł popęd do studjów klassyczaych, charakteryzujący szczególniej drugą połowę XV wieku. Manuel Chrysolaras wykładał od r. 1398 lat dziesięć na uniwersytecie florenckim i zrobił z niego prawdziwe seminarjum dla studjów klassycznych. Poggio Bracciolini (ur. 1398 † 1459) zasłużył się wynalezieniem wielu autorów starożytnych i swoją Historją Florencji. Bruni (ur. 1359 † 1444) przekładał dzieła Platona. Nicolo Nicoli († 1436) poniekąd twórca nowej krytyki