Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 530.jpeg

519

Franciszek Borgjasz.

się w Rzymie śmiertelna epidemja, Franciszek na czele swoich zakonników szedł wszędzie, udawał się do najuboższych zakątków, pokrzepiał zdrowych, opatrywał chorych, pocieszał i błogosławił umierających. R. 1571 rozeszła się pogłoska, że Turcy, korzystając z zawichrzeń panujących w zachodniej Europie, napadną na posiadłości papiezkie i weneckie. Pius V zamierzał pko nim pobudzić wojnę krzyżową. W tym celu kardynał Commendoni i jezuita Tolet udali się do dworów niemieckich, a siostrzeniec Papieża, kardynał Alexandrini, do Hiszpanji, Portugalji i Francji. Lecz Alexandrini nie chciał sam podjąć się tej missji i użył do pomocy Borgjasza, który, lubo osłabiony, wybrał się w drogę z kardynałem 30 Czerwca 1571 r. Katalończykowie przyjęli dawnego swego wice-króla z oznakami wielkiej radości. Książe Ferdynand wyszedł na jego spotkanie w imieniu króla Filipa II, który polecił przyjąć Franciszka z największemi honorami. Podobne oznaki czci, okazywane anibassadorom papiezkim w Barcelonie i Walencji, podróż ich zamieniły na prawdziwy pochód tryumfalny. W Walencji dwaj młodzi synowie F’a, Karol i Alfons, wraz z innymi członkami rodziny, rzucili mu się do nóg, prosząc o błogosławieństwo. Do Madrytu F. wjechał sekretnie, unikając przygotowanego dlań uroczystego przyjęcia. Widzenie się z nim króla Filipa wypogodziło czoło, zawsze tak posępne tego surowego monarchy. Borgjasz, korzystając z tej chwili, przedstawił mu potrzeby Kościoła, a zarazem obowiązek ciążący na książętach, i otrzymał od króla obietnicę czynnej pomocy. Na granicach Portugalji legaci przyjęci byli przez czwartego syna Borgjasza, Jana, ambassadora hiszpańskiego w Lizbonie. Młody i waleczny król portugalski przyrzekł dać swoją flotę. We Francji nie powiodła się deputacja, z powodu panujących tam zamieszek. Przeczuwając bliski swój zgon, pospieszał z tej legacji do Rzymu, aby umrzeć pośród swych zakonnych braci, w miejscu, gdzie życie swe zakończyli: ś. Ignacy i Laynez. Jakoż, powróciwszy do Rzymu 28 Wrz. 1572 r., we dwa dni potém oddał Bogu ducha. Prałaci i książęta, kardynałowie i obywatele rzymscy tłumnie się cisnęli, aby ucałować nogi zmarłego. F. swemi cnotami i swoją świętością był jednym z filarów zakonu jezuitów. R. 1617 zwłoki jego były uroczyście przeniesione do Madrytu; r. 1624 Urban VIII zaliczył go w poczet błogosławionych, a Klemens X kanonizował go r. 1671. Dzieła ascetyczne św. F’a, napisane po hiszpańsku, przełożył na język łaciński Alfons Deza (v. Deça; nie Daza, ani Doza), jezuita, † 1589 r.: Pia opuscula R. P. Fr. Borgiae, Accessit meditatio devota de Angelis B. Aloysii Gonzagae, Salmanticae 1579, Turnoni 1611. R. 1675 jeden z rodziny ś. F’a, także Franciszek Borgia, wydał w Brukselli S. Francisci Borgiae S. J. Opera omnia. W wydaniu tem, oprócz żywotu ś. F’a, mieszczą się następujące jego dzieła, przełożono na język łaciński przez różnych tłumaczy: De propria confusione; Vita Christi; Paradisi scala in qua tractatus de novissimis; Spirituale colloquium de rebus altissimis; Reliquiae spirituals; Super Threnis Jeremiae; De variis concionibus; De oratione, ejus utilitate ac de ejus impedimentis; Meditatio Passionis Christi juxta 7 horas canonicas; Meditationet in praecipua evangelia pro diebus dominieis et festis totius anni; Instructio in ordine ad bonum regimen principle in suis dominiis; Sermo super illud Lucae 19 „Ut appropinquavit..“; Collyrium spirituale; De praeparatione ad S. Eucharistiam; Christi anima est utilissimum exemplar; De ratione concionandi. Żywot ś. F’a ze współ-