Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 558.jpeg

547

Franciszek św. i Franciszkanie.

i Klemensa XIV; 43 kardynałów, wielką liczbę arcybiskupów i biskupów. Na kapitule jeneralnej, odbytej w Rzymie 1628, rachowano 80 franciszkanów, o których odbywał się proces kanonizacyjny. Liczba ta wzrosła później do 110, do czego dodać należy więcej jak 2,000 franciszkanów i franciszkanek, którzy albo przeleli krew swoją za wiarę, albo też z powodu swego życia uważani są za świętych. Literatura. Najważniejszém dziełem do historji zakonu franciszkańskiego są Wadding'a (ob.), Annales; równie ważnem źródłem jest Franc. Gonzagae (ob.), De origine seraphicae religionis, ejusque progressibus, Rom. 1587, Venet. 1603, 1607. Inne są: Marka z Lizbony Kronika braci mniejszych: t. I i II po portugalsku, w Lizbonie 1556—62, przedruk. 1615; t. III po hiszpańsku, w Salamantyce 1570, f.; na polski język przełożona z włoskiego przekładu przez Bonawenturę z Poznania: Kronika trzech zakonów, postanowionych od ś. ojca patrjarchy Franciszka, cz. I i II, Krak. 1610 , Supraśl 1747; część III o reformatach, przełożona z Bern. Sanniga (Jocher, Obraz bibljogr, III 532). Chronica Serafica, po hiszp. t. I—IV przez Damjana Cornejo (Madryd 1682—98), t. V— VI przez Euzebjusza Gonzalez de Torres (ibid. 1719—29 f.). Petr. Antonio, Fasti serafici (Venet. 1684), Istoria serafica ovvero cronica della riformata provincia di S. Antonio (1688), Memorie delle vite e fatti de’Pontefici e cardinali assonti dall’ ordine serafico (Trevigi 1703), Giardino serafico istorico (Venet. 1710, 2 v.), Compeadio dell’indulgenze, grazie, stazioni etc. (1719), Vite de’Santi, beati e venerabili servi di Dio del terz’ordine di S. Francesco (Venet. 1725). Bened. Mazzarae, De sanctis et illustribus franciscanis (Venet. 1676—89, 4 v.), na włoski przełożone przez Piotra Antonio, p. t. Legendario franciscano (Venet. 1721—22, 12 v. in-4), zawiera do 500 żywotów, rozłożonych na wszystkie dni roku. Arturi da Monstier (de Monasterio), Martyrologium franciscanum observantium, discalceatorum, recollectorum, conventualium, capucinorum, clarissarum, urbanistarum et tertiariorum utriusque sexus tam saecularium quam regularium (Paris. 1638, ib. 1653 f.). Fortun. Hueberi, Menologium, seu brevis et compendiosa illuminatio, relucens in splendoribus sanctorum , beatorum etc. ab initio minoristici instituti, Monachii 1693, 2 v. f. Dominicus de Gubernatis, Orbis seraphicus, seu historia de tribus ordinibus a s. Francisco institutes deque eorum progressibus per 4 mundi partes (Rom. 1682—89, 5 v. f.), zawiera ciekawe wiadomości o missjonarzach franciszkańskich; dzieło nader rzadkie. Chronologia historico-legalis seraphici ordinis minorum, dzieło rozpoczęte przez br. Michała Anioła, który wydał tylko t. I (Neapoli 1650), doprowadzony do r. 1633; po nim kontynuował br. Juljusz z Wenecji (Venet. 1718) do r. 1718, i inni do roku 1800. Greiderer, Germania franciscana, Oeniponti 1777. Franc. Harold, The antiquities of the english franciscans, edit, by Thom. Hearne, Oxford 1726. Angelus a s. Francisco. Sacrarium privilegiorum seraphico ordini concessorum, Duaci 1636; Bullarium franciscanum, ed. Joan. Hiac. Sbaraglia, Romaw 1759; Supplement. Bullarii Fr., ed. Flamin. Annib. de Latera, ib. 1780. Zasługuje także na wspomnienie dziełko p. t. Relacya o Wielkiey Świątnicy albo Bazylice Assyskiey Głowie y Matce całego Braci Mnieyszych Zakonu. W ktorey się konserwuje chwalebne, całe y nienaruszone w postaci żywego stoiącego cudownie na Nogach ciało seraficznego Oyca y Patryarchy Franciszką s. z Dwudziestą ciał Błogosławionych Towarzyszów Jego