y innych z wielą znacznych Świętych Relikwii. Przytym o Wielkim Portiuncula nazwanym Odpuście y Solenney Dnia 1 Sierpnia do Kościoła P. M. Anielskiey processyi, o Generałach FF. Min. Conv. wszystkich, o Męczennikach, Biskupach y innych świątobliwością zaleconych Franciszkanach Polakach. Kraków 1727 in-4, ok. 50 ark. druku, autorem jest ks. Ludwik Elbing. Literacką działalność franciszkanów przedstawiają: Wadding, Scriptor.; Joannes a Divo Antonio, Minorum fratrum origine domiciliove discalceatorum, atramento et sanguine Scriptorum Bibliotheca pro supplmento Wadingianae incrementoque novae Franciscanae Bibliothecae, authorum omnium sub unico generali ministro in ordinibus tribus efformabilis. Opus authorum elogiis circum datum, Martyrum agonibus distinctum, Salmanticae 1728 f. Henricus Willot, Athenae orthodoxorum sodalitii franciscani, qui vel selecta eruditione, vel floridiore eloquentia, vel editis scriptis SS. Dei sponsae Romanae operam navarunt, Leodii 1598. Wspomniany Joannes a Divo Antonio, z Wadding’a i Willot’a ułożył drugie dzieło o pisarzach, ze wszystkich trzech gałęzi zakonu franciszkańskiego, p. t. Bibliotheca univcrsa franciscana, sive alumnorum triura ordinura S. Francisci, qui ab ordine seraphico condito usque ad praesentem diem latina sive alia quavis lingua scripto aliquid consignarunt, Encyclopaedia. Willoti Athenaeo et Syllabo Wadding, locupletior, Matriti 1732—33, 3 v. f. Angelus a S. Francisco, Catalogus scriptorum anglorum seraphici ordinis, Duaci, 1649; Giovan. Frachini, Bibliosofia e memorie letterarie di scriptori francescani conventuali ch’hanno scritto dopo l’anno 1585, Modena 1693 in-4; Rodolfus Oswalter, De scriptorib. Ordinis Minor. (1559). Kilka innych jeszcze dzieł ob. J. A. Fabricii, Bibloth. lat. media, ed. Gallet. I 595; Walch, Biblioth. theol. (Jena 1762) III 595. (Hurter). H. K.
Franciszkanie w Polsce. F. do Polski sprowadzeni około r. 1232, zatém w sześć lat po śmierci swego zakonodawcy, a w rok po skonie św. Antoniego. Ten rok naznaczają powszechnie historycy zakonu, lubo niektórzy odnoszą do dawniejszego jeszcze czasu, mianowicie do r. 1220, gdy inni znowu kładą go nieco później. Popierając zdanie ogólne, ks. Biernacki (Speculum Minorum Crac. 1688) powiada, że rozgłośna sława ś. Franciszka i św. Antoniego dała miejsce zakonowi w Czechach najprzód, zkąd, przebiegając strony słowiańskie, przybyli także do Polski. W Czechach znaleźli niebawem wielkie poważanie, gdy r. 1233 Agnieszka, córka króla Przemysława Ottokara, przyjęła habit ich zakonu i założyła klasztor klaryssek w Pradze, gdzie kościół św. Jakóba, rozpoczęty przez jej ojca r. 1225, został przez brata Agnieszki, króla Wacława Ottokara, r. 1233 oddany uroczyście franciszkanom. Odbierał go Jan Planchart z Lombardji, pierwszy prowincjał na Czechy i Polskę, który tamże pierwszą kapitułę odprawił w uroczystość św. Jakóba Ap. Pieczęć, jakiej używał i jaka, pozostawszy potem w Polsce, służyła prowincji naszej nawet po oddzieleniu się Czech, miała starym charakterem na około ten napis: Sigillum Ministri Provincialis per Bohemiam et Poloniam. Z tego połączenia obojga krajów widać, że u nas w r. 1233 byli już franciszkanie. Upada zatem twierdzenie tych, co wprowadzenie zakonu później kładą, zapewne zwiedzeni świadectwem historyków, rozpowiadających o założeniu klasztoru krakowskiego przez Bolesława Wstydliwego r. 1240, jak ma Bielski, lub r. 1237, jak utrzymuje Miechowita, Gwagnin i Długosz, a Wadding za nimi. Ten bowiem był niezawodnie pierwszy klasztor francisz-
