Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 576.jpeg

565

Franciszkanie w Polsce.

bywająca, r. 1543 na przedstawienie Franc. Lizmanina, spowiednika i kaznodziei swojego, kościół wyrestaurowała, klasztor z drzewa zbudowała, grunta powrócić kazała i fran. przyzwała. Wkrótce klasztor zgorzał, a zakonnicy tylko w chatach zamieszkiwali, aż r. 1631 ze składek nowy klasztor stanął. Ten spłonął 1651 r.; lecz 1683 r. znowu z drzewa odbudowany, a w r. 1728 nowy z muru stawiać zaczęto. W r. 1827 kośc. w pożarze zniszczony, wnet jednak wyrestaurowany został. Klasztor w r. 1864 zniesiony (Pam. B. M. V 405). — Kustodja lubelska miała kl. męz. 6, żeń. jeden w Zawichoście, 1) W Lublinie ks. Wojciech Zuza albo Zuziewicz, prebendarz kijańskiego kościoła, fundował fran. r. 1619, dokąd roku następnego przybyli. W r. 1621 wystawili sobie drewniany kościółek ś. Wawrzyńca, a 1635 rozpoczęto budowę murowanego pod tyt. Matki Boskiej Anielskiej, dokąd potém przeniesiono cudowny obraz N. M. P. w r. 1688 Franc. Kossowski, wojski lubelski, w miejsce dawnego drewnianego, nowy wymurował klasztor i dodał kościołowi ozdobę w dwóch wieżach frontowych. Od r. 1 703 klasztor upadać począł, zniszczony kontrybucjami Szwedów, a potém innemi klęskami; w r. 1817 miał już bardzo szczupły fundusz, dla tego przeniesiono zakonników do Stężycy, a reszta ich majętności klasztorowi w Warce ustąpioną została (Pam. B. M. XII 423). 2) W Smardzewicach, w dobrach bpów kujawskich, na miejscu, gdzie się wieśniakowi pewnemu nazwiskiem Wojciechowi Głowa, objawiła ś. Anna z N. M. P. i P. Jezusem, wystawił kościół drewniany bp Paweł Wołucki 1622; lecz więcej nad to nie zrobił, śmiercią zaskoczony. Dopełnił reszty następca jego, Maciej Łubieński, wzywając tu fran. 1631 r., których hojnie uposażył i klasztor z drzewa wystawił. W r. 1683 zakonnicy z ofiar stawiać zaczęli kościół murowany, który 1701 r. poświęcono. W r. 1775 przyłączono do klasztoru parafję Nagorzyce. Między r. 1722 a 1747 bp kujawski Krzysztof Ant. Szembek wystawił murowany klasztor, w którym i dla siebie pokoje urządził. Jest historja klasztoru smardzewskiego, drukowana w Warsz. 1731 r., pisana p. ks. Ludwika Chybińskiego (nie Chylińskiego, jak ma Jocher III n. 9,025), dedykowana Malińskim, chorążym gostyńskim. Tu, po kilku przedmowach, opis miejsca i kościoła, niektóre cuda ś. Anny i wiadomość o obrazie N. M. P. płaczącej, a w końcu nabożeństwo do ś. Anny, P. Jezusa i N. P. Jest także opis tego kościoła i klasztoru w Pam. R. M. VI 218. Do Stężycy sprowadzeni fran. 1591 r. przez mieszczan tamtejszych; r. 1638 fundusz ich pomnożony; w 1641 nowy kośc. i kl. murować zaczęto i w lat kilka dokonano. Po wielu klęskach od wojny i ognia, wylewy Wisły mocno szkodziły tej budowie, aż r. 1749 nagle prawie, d. 20 Czer. o godz. 9 wiecz., rzeka koryto zmieniając, podmełła kośc. i klasz., iż się zawaliły w jej nurtach. Zakonnicy przenieśli się z nabożeństwem do kośc. paraf., gdzie do r. 1751 zostawali. W tym czasie franciszkanie, na miejscu przez mieszczan sobie nadanem, zaczęli budować nowy kościół, a razem tymczasową wystawili kapliczkę z drzewa, dla odbywania nabożeństwa. Z powodu jednak braku funduszu, tylko drewniany kośc. i kl. postawiono na murowanych fundamentach. Pożar gwałtowny r. 1790 zniszczył to oboje do szczętu. Staraniem ks. Marcelego Jurkiewicza, gwardjana, wymurowano nowy kośc. pod tyt. Przemień. Pańskiego, który długo stał niedokończony dla braku pieniężnych zasobów (Pam. R. M. V 485). 3) W Warce zaprowadzeni przez wdowę Katarzynę Trzebińską r. 1629, a dawny