Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 585.jpeg

574

Franciszkanie w Polsce.

ki, op. c. p. 379). 3) Grodek nad rz. Smotryczem, na Podolu, z małym klasztorem i kościołem murowanym przez Jana Moledzińskiego, plebana miejscowego, pod tyt. ś. Anny; tu w r. 1788 przeniesieni zostali franciszkanie z Kamieńca i otrzymali uposażenie Jana Zamojskiego, wojew. podolskiego. R. 1825 było tu 4 księży. 4) Halicz miał kośc. ś. Krzyża, r. 1238 przez Bolesława Wstydl. fundowany, który zniszczyli Turcy 1367, lecz wyrestaurował Otton, starosta ruski, a potém r. 1422 Mikołaj Bludnicki fundację wznowił; dziś nie istnieje. Inny kościół ś. Stanisława B. M. posiadali tu i dotąd mają franciszkanie, lubo niewiadomej fundacji; Zygmunt III potwierdził icb przywilejem z r. 1596. 5) Kamieniec Podolski nad Smotryczem; r. 1320 przez księcia Świdrygiełła sprowadzeni franciszkanie, otrzymali kościół tyt. Wniebow. N. M. P. i ś. Antoniego; r. 1400 potwierdzeni dyplomem królewskim, gdzie powiedziano, że ich fundowali książęta i dziedzice Podola; r. 1788 przeszli do Gródka; musiano jednak podnieść potém ich fundację, gdy r. 1832 stoją na liście klasztorów zniesionych. 6) Stryj miał klasztor z kościołem ś. Marji Magdaleny. 7) Kossów posiadał kościół ś. Mikołaja, z parafją, fundacji Jerzego i Marjanny z Zamojskich Dzieduszyckich, koniuszych królew. r. 1740; dziś parafją rządzi ksiądz świecki, a w miejsce dawnego jest inny kościół drewniany z r. 1771. II. Kustodja przemyska miała 5 klasztorów. 1) W Przemyślu około r. 1237 byli już franciszk., ogłaszając słowo Boże jako missjonarze i administrując śś. sakramenta katolikom, w różnych miejscach na Rusi osiadłym. Nie mając własnego kościoła, jakiś czas spełniali obowiązki religijne przy kościele ś. Piotra, razem z dominikanami. Franciszkanin Eryk de Mora zostawszy bpem przem., wystawił braciom swoim zakonnym mały kościółek murowany pod tyt. ś. Magdaleny. R. 1704 na inném miejscu zbudowali fran., ze składek pobożnych, kościół pod tymże tytułem, który w r. 1778 poświęcony został. Tu mają cudowny obraz Niepokal. Poczęcia N. M. P., ukoronowany r. 1777. Katalog duchow. przy rubryceli przemy. z r. 1871 podaje przy tym kościele 3 księży. 2) Sanok ma kl. fundowany r. 1377 przez Władysława księcia Opolskiego po za murami miasta, potém niedługo hojnością Elżbiety, siostry Kazimierza W., a matki Ludwika, kr. węgierskiego, do miasta przeniesiony. R. 1871 mieścił 4 księży. 3) Krosno ok. r. 1380 otrzymało fran., dokąd ich sprowadził Eryk herbu Mora, bp przemyski, i osadził przy kaplicy Przemien. Pańskiego za rzeką Wisłoką, a Jan, sołtys miejscowy, dał swój folwark pobliski. Po spaleniu się tego ubogiego schronienia franciszkanów, znaleźli oni dobroczyńców, co im zbudowali klasztor już w samem mieście ok. r. 1407, za przywilejem króla Władysława Jagiełły; na tém to miejscu dotąd przebywają. R. 1871 było 3 zakonników. 4) Jarosław miał kośc. franciszk. Niepokal. Poczęcia N. M. P.; zniesiony. 5) Pasław, z kościołem Znalez. ś. Krzyża; zniesiony. Tu należy także kl. w Kalwarji, zwykle pomijany przez historyków zakonu. Fundowany 1667 r. przez Andrz. Maksym. Fredro, kaszt. lwow., potem wojew. podolsk., celem nawracania heretyków i dyzunitów. Tenże wystawił tu kościół i kaplicę, na wzór jerozolimskich, dla rozpamiętywania Męki Pańskiej. R. 1775 Stefan Dwernicki kościół i klasztor z muru wystawił. W r. 1871 przebywało tu 7 zakonników, jak podaje Rubrycela przemyska. III. Kustodja zamojska, z 6 klasztorami. 1) Zamość miał kościół Zwiastow. N. M. P., stawiany za Tomasza Zamojskiego, podkanclerza, Franciszkanie tu fundowani przez